UYKU

Muhammed Kâmil Yaykan

Günlük aktivitelerimizin belki de en değişmezidir uyku. Her insan mutlaka uyur. Sadece insanlar mı? Balıklar, kuşlar ve sayamayacağımız niceleri… Hepsinin en temel ihtiyacıdır uyku. Vücudun kendi kendini dinlendirme ve bir sonraki güne hazırlanma evresi.

Gelin, bu ay sizlere hayatımızın en az üçte birini oluşturan uykudan bahsedelim. Uyku bizler için doğal bir döngüden ibaret görünse de aslında sandığımızdan çok ama çok daha önemli.

Basit bir analoji yaparsak uykunun önemi bizler için cep telefonlarımızın bataryalarını şarj etmekle eş değerdir diyebiliriz. Pilin dolu olmasının telefonun hızlı çalışmasına da yardımcı olduğu hepimizin malumudur. Dolayısıyla vücudumuz uykuda sadece dinlenmekle kalmaz. Uyku, baştan ayağa tüm vücudun yeniden yapılanmasını sağlar. Vücudumuzun yönetim merkezi şeklinde adlandırabileceğimiz beynimiz için uyku gerçek anlamda bulunmaz bir fırsattır. Beyin, gün içindeki tüm olayları uykuda tasnif eder. Kalıcı hâle gelecek bilgileri ilgili dosyalarda saklar, unutulması gereken yaşanmışlıkları da yine farklı klasörlere göndererek zihnimizin temizlenmesini sağlar. Sadece beyin sağlığını korumak için bile düzenli uykunun önemi çok büyüktür. Bu yüzden yemeğe, spora veya günlük aktivitelere düzenli olarak vakit ayırdığımız gibi uykuya da düzenli ve sürekli olarak vakit ayırmalıyız.

BİLİYOR

MUSUNUZ?

• İdeal uyku süresi ve ihtiyacı yaşa, cinsiyete, vücut yapısına göre değişkenlik göstermektedir. Yenidoğan bebekler günde 16 saat uykuya ihtiyaç duyarken ilkokul çağında bu süre 9-10 saate kadar geriler. Dünya Sağlık Örgütü ortalama bir yetişkinin günde 8 saat uykuya ihtiyaç duyduğunu pek çok yayında dile getirmiştir.

• Uyku süresi her birimizde farklılık gösterse de bu süreyi 90 dakikanın katları şeklinde ayarlamak en azından beynimizin uyku döngüsünü tamamlamak adına yararlı olacaktır. Çünkü beyin ortalama 90 dakikada bir derin uyku döngüsünü tamamlar ve yeni döngüye başlar. Eğer tam anlamıyla dinlenmiş bir şekilde uyanmak istiyorsanız uykunuzu 90 dakikanın katları olacak şekilde (4,5 saat, 6 saat veya 7,5 saat) düzenlemeyi deneyebilirsiniz.

• Bir insan uykuya ortalama 15 dakika içinde dalar. Ve ne gariptir ki insan, uykuya daldığını anlayamaz. Uyuduğunu anlamanın tek yolu uyanmaktan geçer. Eğer uykuya dalma süreniz 5 dakikanın altında ise bu sizde yoğun bir uyku yoksunluğunun olduğunun habercisi olabilir.

• Uykusuzluk veya uyumamak da bizlere sandığımızdan çok daha fazla zarar verir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi uyku; nefes almak, yemek yemek gibi zaruri bir ihtiyaçtır. Araştırmalar üç günlük uykusuzluğun ardından ellerde titreme, aşırı gerginlik, konuşamama, söyleneni anlayamama ve görme yetisinin kaybı gibi çok ciddi sorunların ortaya çıktığını göstermiştir.

• Son olarak ideal uyku saatinden de bahsedelim. Başta uyku-uyanıklık döngüsü olmak üzere pek çok bedensel faaliyette kullanılan melatonin hormonu, genellikle gece 23.00 ile sabah 5.00 arasında yoğun olarak salgılanır. Günün bu dilimini uykuda geçirmek bu faydalı hormondan en üst düzeyde yararlanmamıza yardımcı olacaktır.