DİYANETE SORALIM

İş gereği hafta içi başka bir şehirde çalışıp hafta sonları evine dönen kişi çalıştığı yerde seferî olur mu?

Sürekli gidip geldiği iş yeri en az 90 km uzakta olan ve iş yerinin bulunduğu yerde her defasında Hanefîlere göre 15, Şâfiîlere göre 4 günden az kalan kişinin, iş yerinin bulunduğu şehirde otel, misafirhane gibi bir yerde kalıyorsa orada seferî sayılır. Kendi mülkiyetinde veya kiraladığı bir meskende kalıyorsa iş yerinin bulunduğu yerde seferî olmaz. (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtar, II, 614; Bilmen, İlmihal, s. 163.)

Namazda huşu için nelere dikkat edilmelidir?

Kur’an-ı Kerim’de huşu ile namaz kılmak, müminin ayırıcı niteliklerinden biri olarak zikredilir. (Müminun, 23/2.) Resulüllah (s.a.s.), “Namaz gözümün nuru kılındı.” (Nesâî, İşretü’n-nisa,1; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, XIX, 305.) buyurarak namazın özel durumuna işaret etmektedir. Namazda huşu; dikkati dağıtacak dış etkenlerden uzak olup kalbin Allah’a bağlanabilmesi ile gerçekleşir. İnsanın iç dünyasında yaşadıkları, düşünceleri namazdaki huşuyu etkiler ve davranışlara da yansır. Bu sebeple namaz kılarken kişi Allah’ın huzurunda bulunduğunun bilincinde olmalı, zihin ve gönül dünyası ile namaza yönelmeli; sağa sola bakmak, elbisesiyle oynamak ve ta’dîl-i erkâna riayet etmemek gibi hâl ve hareketlerden kaçınmalıdır. Okuduğu sure ve zikirlerin anlamına odaklanmaya çalışmalıdır. Bunun yanında namazda iken akla gelen haricî düşüncelerin peşine düşmemeye ve Rabbinin huzurunda olduğunu hatırlayarak zihnini toparlamaya gayret etmelidir.

Misvak kullanmanın hükmü nedir?

Abdest alırken misvak ve benzeri bir şeyle ağız ve diş temizliğini yapmak sünnettir. (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 44.) Zira bu temizlik fıtrattan sayılmaktadır. (Müslim, Taharet, 56; Ebu Davud, Taharet, 29.) Allah Resulü (s.a.s.) bir hadislerinde “Ümmetime ağır gelmesinden (meşakkat) endişe etmeseydim onlara her namaz vaktinde dişlerini misvakla temizlemelerini emrederdim.” (İbn Mace, Taharet, 7.) buyurmuştur. Hz. Peygamber’in (s.a.s.) uygulamasında ağız ve diş temizliği asıl olup o dönemde diş temizliğinde misvak kullanılmakta idi. Bugün misvak yerine diş fırçası kullanılmaktadır. Ağız ve diş sağlığı için uygun olan herhangi bir ürünün veya yöntemin kullanılmasıyla bu sünnet yerine getirilmiş olur.

Abdest alırken niyet etmek farz mıdır?

Abdest alırken niyet etmek, Hanefî mezhebine göre sünnet, diğer üç mezhebe göre farzdır. Hanefîler, abdest ayeti olarak bilinen ayette (Maide, 5/6.) emredilen fiiller arasında niyetin bulunmayışını delil olarak alırlar. Öte yandan abdest gibi namazın şartlarından olan “necasetten taharet” ile “setr-i avret”te niyetin zorunlu olmayışı ve abdestin bazı ibadetlere bir vesile olup kendi başına müstakil bir ibadet sayılmayışı da Hanefîlere göre abdestte niyetin farz olmadığını gösterir. (Kâsânî, Bedâî, I, 19-20; Merğînânî, el-Hidâye, I, 103-104; Aliyyü’l-kârî, Fethu Bâbi’l-‘İnâye, I, 55-56.) Diğer mezhepler ise Cenab-ı Hakk’ın “Hâlbuki onlara, ancak dini Allah’a has kılarak, hakka yönelen kimseler olarak O’na kulluk etmeleri, namazı kılmaları ve zekâtı vermeleri emredilmişti.” (Beyyine, 98/5.) ayeti ile Hz. Peygamber’in (s.a.s.) “Bütün ameller niyetlere bağlıdır…” (Buhari, Bed’u’l-vahy, 1; Müslim, İmâre, 155.) hadisinden hareketle her ibadette olduğu gibi abdestte de niyet etmenin farz olduğunu söylemişlerdir. (Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, I, 86.)

Namazda örtülmesi gereken bir yeri açılan kişinin namazı bozulur mu?

Gerek tek başına gerekse cemaatle kılınan namaz esnasında örtülmesi gereken bir organ, kişinin iradesi dışında açılır ve hemen örtülürse namaz bozulmaz. Eğer açılan yer bir organın dörtte biri oranına ulaşmış ve bir rükün eda edilecek (Sübhânellâhi’l-azîm diyecek) kadar açık kalmış ise namaz bozulur. Kendi iradesi ile bilerek açacak olursa namaz fâsit olur. (Merğînânî, el-Hidâye, I, 290-291.)

Üzerinde resim olan elbiseyle namaz kılınabilir mi?

Üzerinde canlı varlıkların resimlerinin bulunduğu elbise ile namaz kılmak mekruhtur. Mümkünse bu elbiseler çıkarıldıktan sonra namaz kılınmalıdır. Böyle bir elbise ile namaz kılınması mekruh ise de bu şekilde kılınan namaz geçerlidir. (Merğînânî, el-Hidâye, II, 25.) Ancak bakanın kolayca fark edemeyeceği şekilde küçük resimler bu kapsamda değildir.