Makale

Kahve Molası

KAHVE MOLASI

Gülsüm Karapınar

NELER OLUYOR HAYATTA?

Koronavirüsün Tahribatını Ölçen Tomografi Yazılımı

Koronavirüsün tanısı, evresi ve yayılımı ile akciğerlere verdiği tahribatın ölçülmesi için Ege Üniversitesi Hastanesinde oluşturulan bilim ekibi tarafından tomografi yazılımı geliştirildi. TÜBİTAK tarafından desteklenen yazılım sayesinde hastalığın akciğerde yayılışı üç boyutlu olarak görülebilecek, ciddiyeti ve gelişimi izlenebilecek. Bu tür yazılımlar, KOAH gibi heterojen akciğer hastalıklarında ve akciğer kanserinde de kullanılabilecek. Uzman görüşleri doğrultusunda geliştirilecek yazılım, ilk etapta Ege Üniversitesi Hastanesinde uygulanacak, ardından ülke ve dünya genelinde klinisyenlerin hizmetine sunulacak.

BİR ACAYİP KELİME

Aleksitimi

Kişinin duygularının ve düşüncelerinin farkında olması ve davranışlarını kontrol edebilmesi, ruh sağlığı açısından en önemli unsurlardandır. Ancak bazı kişiler duygularını ve rahatsızlıklarını sözel ya da sembolik olarak ifade edememekte bunun yerine bedensel tepkiler vermektedir. 1972 yılında, Sifneos, bu tür duygusal sorunları anlatmak için Yunancada a/yok, lexis/söz, thymos/duygu anlamına gelen aleksitimi kavramını kullanmıştır. En basit tanımıyla duygularını fark etme, tanıma, ayırt etme ve ifade etme güçlüğü olarak tanımlanan aleksitiminin ortaya çıkmasında sosyokültürel faktörlerin etkisi de önemli yer tutar. Yapılan çalışmalarda aleksitiminin, ülkemizde oldukça yüksek oranlara ulaştığı görülmektedir. Ve yine ülkemizde bedensel belirtilerle çeşitli kliniklere başvuran ancak organik bir patoloji saptanamayan hastalarda % 64.2 oranında aleksitimiye rastlanmıştır.

MERAK EDİYORUM

Buz Cildimize Neden Yapışır?

Buzun elimize ya da dilimize yapıştığını birçoğumuz tecrübe etmiştir. Peki neden? Buza dokunduğumuzda vücudumuzdan yayılan ısı, buzun kısmen erimesine neden olur ve cildimizle buz tabakası arasında ince bir su katmanı oluşur. Suyun ısı iletkenliği yüksek olduğundan buz, erimiş hâldeki sudan ısı alarak suyun tekrar donmasını sağlar. Cildimizin yüzeyindeki gözeneklere, girintilere ve çıkıntılara yayıldıktan sonra tekrar donan su, cildimize sıkıca tutunur. Özellikle nemli olduğu durumlarda cildimizin yüzeyindeki su molekülleri de donduğundan buz, cildimize daha güçlü bir şekilde yapışır. Aslında cilt sadece buza yapışmaz; sıcaklığı, suyun donma noktasının altında olan, ısıyı iyi ileten çok soğuk başka yüzeylere de kolayca yapışabilir.

TAVAN ARASI

Osmanlı’da Pandemi Tedbirleri

19. yy’da Osmanlı Devleti’nde görülen, “illet-i âdiyye” olarak anılan, halkı korku ve endişeye sürükleyen kolera salgını ülkeyi kasıp kavurdu. Çok sayıda insanın ölümüne neden olduğu için salgına karşı İstanbul’dan Kudüs’e, Beyrut’tan Bağdat’a ve Mekke’ye kadar uzanan ciddi ve çok yönlü tedbirler alındı. O dönemde Mekke’den getirilen Kâbe örtüsü dahi tedbirler kapsamında, üç günlük karantina sonrası Hırka-i Şerif Dairesi’ne nakledildi. Basra, Samarra ve İran’daki Müslümanların hac ziyaretleri yasaklandı. İstanbul’a gelen sefirlere katı karantina uygulandı, bu işlem için barakalar yapıldı ve sefirlere tahsis edildi. Topkapı Sarayı’nda görevli memurlara tedbirlere titizlikle uymaları, temastan uzak durmaları gerektiği tebliğ edildi. Açıkta satılan sebze, meyve ve etlerin ve bazı deniz ürünlerinin satışına da yasak getirildi.

TAKVİM YAPRAĞI

Sevr Antlaşması imzalandı. (10 Ağustos 1920)

Abdurrahman Gürses vefat etti. (10 Ağustos 1999)

Modern dikiş makinesi icat edildi. (12 Ağustos 1951)

Kocatepe Camii ibadete açıldı. (28 Ağustos 1987)

Büyük Taarruz zaferle sonuçlandı. (30 Ağustos 1922)

KISA KISA

Bazı İnsanlar Acıya Neden Daha Duyarlı?

İnsanlar, tat algılayıcılarının sayısına göre aşırı, orta ve çok az algılayabilenler olarak üç grupta sınıflandırılır. Bu sayı; onların tat, sıcaklık ve yiyeceğin dokusunu algılama derecesini ve hassasiyetini de belirler. Bazı insanların acı yiyeceklere karşı daha hassas olmasının nedeni, sahip oldukları tat algılayıcı sayısı olabilir.

Beynimiz Acı Hissetmez

Beynimiz, içerisinde milyarlarca sinir hücresi barındırmasına rağmen acı reseptörlerine sahip olmadığı için aslında acıyı hissetmez. Ancak beyni besleyen atardamarlardaki daralma ve genişleme, beynin dışını saran beyin zarındaki acı reseptörleri tarafından algılanır ve bu durum beyin tarafından ağrı olarak değerlendirilir.