Dünyanın en sessiz odası “Orfield Laboratuvarı”dır. Amerika’nın Minneapolis eyaletinde bulunan oda “Yankısız Oda” olarak bilinir.

Beynimizin sınırlarını aşan bir sessizliğin hâkim olduğu bu özel mekâna giril­diğinde, vücutta dolaşan kan ses­lerini, kemik ses­lerini duymanın mümkün olduğunu ifade ediyor bilim insanları. Guinness rekorlar kitabına da giren bu oda­da, uzun süre ka­labilmek imkânsız. Sessizliğine en faz­la dayanabilen kişi ise sadece 45 da­kika durabilmiş.

“Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve dengede yarattık.” (Kamer, 54/49.)

Kâinattaki her şey Allah Teâlâ’nın yarattığı ve yaratırken eşyaya koyduğu bir ölçü ile tak­dir edilmiştir. Yeryüzünün, gök­yüzünün, dünyanın, yıldızların, ülkelerin hep bir sınırı, ölçüsü vardır. Kulağımız 0-140 desi­bel arası sesleri algılar. 140 de­sibel ve üzeri sesler, ağrı ve ku­lak zarında yırtılmalara sebep olur. Kalp atış hızımız normal sınırlarının üzerine çıktığında ya da altına düştüğünde ritim bozuklukları yaşarız. Tansiyo­numuz, nabız atışlarımız takdir edilen sınırlar içerisinde kala­bildiği sürece sağlıklı yaşam gerçekleşir. Kalbimiz, ciğerle­rimiz, midemiz, tüm azalarımız için geçerlidir bu ölçüler.

Her şeyi ölçü ve denge içinde yaratan Allah Teâlâ, evrene, gökyüzüne, yeryüzüne, bede­nimize koyduğu ölçüyü, ilişki­lerimize de koymuştur. Kutsal kitaplar ve peygamberler, va­hiy ve sünnet ile belirlenen bu ölçülerin ahlaki sınırlarını bize bildirir.

Hududullah: Allah’ın bizim için koyduğu sınırlar

Allah insan için sınırlar koyar. ’’Hududullah” kelimesi, Allah’ın koyduğu hükümleri, sınırları ve ölçüyü ifade eder. Kur’an-ı Kerim’de aile hukuku, miras ve eşler arası ilişkiler gibi aile ve toplum hayatında en çok ihlal edilen ve gerekli hassasiye­tin gösterilmesinde zorlanılan alanlarda Hududullah kelimesi­nin çok sık zikredilmesi, şüphe­siz bu konuların önemi ve önce­liğini göstermektedir. Bu sınırlara riayet etmek teslimiyetin, imanın gereğidir.

İnsan ilişkilerinde de merkezî kavram­lar arasında yer alır sınırlar. Sınırlarımı­zı bilmek ölçülü ve dengeli davranışların ortaya çıkmasını sağ­lar. İlişkilerimizde ya­şadığımız problemler sınırlarımızın net ve belirgin olmamasın­dan kaynaklanır. Sınırlar kim olduğumuzu, nerede duracağımızı, nasıl davrana­cağımızı ve sorumluluklarımızı belirler.

Ölçü ve sınırı tanımak, denge içinde yaşamak imanın gere­ğidir.

Bakara suresinin 143. ayetin­de Allah Teâlâ, Müslümanların vasat bir ümmet olduğunu dile getirir. Vasat ümmet, inancın­da, ahlakında, her türlü tutum ve davranışlarında doğruluk, dürüstlük ve adalet çizgisinde kalmayı başaran dengeli, sağ­duyulu, ölçülü bir toplumdur. Maddi ve manevi bedensel tutkuların esiri olmadan sınırlarını koruyabilen insanlar bu toplu­mun üyesi olabilirler.

Bir sınır yoksa hiç sınır yoktur.

Nur suresinin 27 ve 28. ayetle­ri insan ilişkileri açısından çok önemli bir kuralı hatırlatır bize: “Ey iman edenler! Kendi evleri­nizden başka evlere, geldiğinizi hissettirip (izin alıp) ev sahip­lerine selam vermeden girme­yin... Eğer size, ’Geri dönün.’ denirse hemen dönün. Çünkü bu sizin için daha nezih bir dav­ranıştır...”

Evin özel alanımız olduğunu, bu özel alana biz izin vermeden girilmemesi gerektiğini, sınır­larımızı korumak için “Hayır, kabul edemiyoruz.” kelimeleri­nin gerektiğinde açık ve net ifa­de edilmesini tavsiye eder bu ayetler. Aynı zamanda “Hayır.” kelimesi ile sınırlarını çizenlere karşı nasıl bir davranış sergile­memiz gerektiği hususunda da bir tavsiyede bulunur: “Israr et­meyin, doğru olan nezih davra­nış budur çünkü.”

“Hayır” diyemeyen “Evet” de diyemez

En temel sınır belirleyici keli­melerimizden biridir “hayır” kelimesi. Bize zarar verecek ki­şilere, mahremiyetimizin ihlal edilmesine yol açacak davra­nışlara hayır diyemezsek varlı­ğımızı koruyamayız.

Hayır kelimesi bize seçim ya­pabilme imkânı vererek iste­mediğimiz, yanlış bulduğumuz olaylara sınır çizmeyi öğretir. Sağlıklı sınırlar koyamamak, başkalarını kırmamak, üzme­mek adına hayır diyememek ömür boyu taşımak zorunda ka­lacağımız engellerle yaşamak demektir. Sınırları net olmayan ve her şeye evet diyenler baş­kalarının istek ve ihtiyaçları içerisinde kaybolup giderler. Bu ki­şiler çok fedakâr, yumuşak başlı insanlar olarak kabul görse de başkalarının yönlendirmesiyle kaybolup giden kişilerdir. Arka­daşlarıyla iyi geçinmek, herkes tarafından sevilmek için fizik­sel, duygusal, ruhsal ölçüleri bozulmuş, sınırlarını koruyacak yeteneklerini kaybetmişlerdir.

Sağlıklı sınırlar için dikkat et­memiz gerekenler

Hangi davranışların kabul edi­lebilir olduğunu, hangi davra­nışların rahatsızlık vereceğini belirlemek sağlıklı sınırlar koy­ma sürecinde ilk adımdır. Fizik­sel yaşamda sınırları fark etmek kolaydır. Sahip olduğumuz mül­kiyetlerde, kanunlarda, trafikte, resmi yazılarda belirtilmiş olan sınırlardır bunlar. Fakat kişisel sınırlarımızı belirlemek ve bun­lara uyulmasına riayet etmek o kadar kolay değildir.

Kişisel alanlarımız yüz yüze ilişkilerimizde birbirimizle olan uzaklık ve konumlarımızı ifa­de etmek için kullanılır. Kişisel alan, bizi çevreleyen ve varlığı­mızı koruyan ilk sınırımızdır. Bu konu üzerinde çalışan araştır­macılar, kişiler arası mesafe­leri dört sınıfa ayırır: 45 cm’ye kadar olan mesafe yakın ilişki mesafesidir. Bu mesafe aynı zamanda mahrem alan olduğu için sadece yakınlarımızın dahil olabileceği aralığı ifade eder. “45 cm ile 125 cm” kişisel me­safe olarak tanımlanır. Bu me­safe yakın arkadaş ilişkilerinin olduğu mesafedir. “125 cm ile 370 cm” arası ise sosyal mesa­fedir ve daha çok tanımadığımız kişiler ile kurduğumuz ilişkiler­de geçerlidir. Bu alanların gün­lük hayatımızda ihlal edilmesi, sosyal mesafeden, kişisel alana izinsiz girilmesi ilişkilerimize zarar vererek, ruhsal yorgun­luklara sebep olur.

Sınırlarımızı öğreneceğimiz ilk yer: Aile

Kişisel alanlarımızı öğrenebi­leceğimiz ilk yer aile ortamıdır. Anne ve babanın evde sağlıklı sınırlar koyması ve uygulama­sı sınırların fark edilmesini, benimsenip modellenmesini sağlar. Ebeveynin odasına izin isteyerek girmesi gerektiğini öğrenen çocuklar, kendi oda­larına anne ve babalarının da izin alarak girdiğini görürlerse sınırlara uyma konusunda bir problem yaşamazlar. Çocukla­rının sınırlarını gözetmeyerek kişisel alanlarına riayet etme­yen, elinden zorla eşyasını alan, zorla yemek yediren ebeveyn, sınır tanımayan, arkadaşlarının eşyasını zorla alan ve özel alan­larına izinsiz girmeyi normal ka­bul eden çocuklar yetiştirir.

Sınırlarımızı belirlemek, baş­kalarının bu sınırlara hemen uyacağı ve saygı göstereceği anlamına gelmez elbette. An­cak sınırlarımızı önemsediğimi­zi fark ettirir ve net davranışlar sergilersek, zamanla etrafımız­daki kişiler de bizi dikkate al­maya başlar ve sınırlarımıza saygı duyar.

Unutmayalım

Sınırlar içerisinde yaşamak, katı ve anlamsız bir kurallar zinciri içinde yaşadığımız, esnek ol­madığımız anlamına gelmez. Katı sınırlar bizi yalnızlaştırır ama sınırsızlık da bizi köleleş­tirir. Sınırlarımız net ama özel durumlarda aşılabilir olursa sağlıklı ilişkiler kurabilir, ruhsal açıdan daha dingin oluruz.

Doğru sınırlara sahip olmak ha­yatımızı daha dengeli, anlamlı ve huzurlu yaşamamızı kolay­laştırır.