Makale

ANADOLU FATİHİ SELÇUKLU SULTANI ALPARSLAN VE SOYKÜTÜGÜ

ANADOLU FATİHİ SELÇUKLU SULTANI ALPARSLAN VE SOYKÜTÜGÜ

Büyük Selçukluların ikinci padişahı olan Davud Çağrı Bey oğlu Mehmed Alparslan, 20 Ocak 1029 da doğdu. Künyesi EBÜ’Ş-ŞÜCÂ’ olup, 1064 te Bizanalılardan Kars İlini fethedince, Abbasî Halîfesinden haklı olarak EBÜLFETH (=Fetih-Babası) unvanını aldı. Lâkabı ADÛDÜ’D-DEVLE ve bir unvânı da BÜRHÂNÜ EMİRİ’L-MÜMÎNİN olup, çok dindar, yüce gazî ve cihan hâkimi ulular ulusu Türk cihangirlerindendir. Uzun boylu, kıvrık bıyıklı ve güzel yüzlü idi.
Amucası olan ilk Selçuklu Sultam Mehmed Tuğrul Bey (1037 - 1063), 70 yaşında oğulsuz ölünce (4 Eylül 1063 başkent Rey şehri), Horasan Sultanı Alparslan, başkente yürümek ve üvey kardeşi olup veliahd gösterilen Süleyman’dan tahtı almak üzere, Merv şehrinden kendi gerisi ile Rey üzerine yürüdü. Beriden, Selçuklu Yusuf Yınal oğlu Er-Sığun ile başbuğlardan Erdem Bey, Kazvin şehrinde Alparslan adına hutbe okutarak, onu Sultan etmede yardımcı oldular. Bu sırada, Selçuklu Arslan-Yabgu oğlu Kutalmış Bey de, kalabalık bir ordu ile Rey’e girerek Sultanlığını ilân etmiş ve Alparslan’la karşılaşmak üzere, Damgan şehrine doğru ilerliyordu. Alparslan ile Kutalmış’ın orduları, Ocak 1064 te Damgan yanında çarpıştı, bozularak kaçan Kutalmış Bey, atından düşerek öldü.
Ortalığı yatıştıran Sultan Alparslan, 27 Nisan 1064 te Rey’de büyük törenlerle tahta geçtiği sırada, 35 yaşında idi. Hemen ordusunu alarak, babası Çağrı Bey ile Oğuzların 1018’de ve amucası Tuğrul Rey’in 1054 te girdiği ve fethedemeden döndükleri BizanslIlar elindeki Anadolu üzerine yürüdü. Artık, kalabalık ve güçlü Müslüman - Oğuzlar’a bu seferle Anadolu, ebedî bir anayurt olarak açılıyordu. 1045 tenberi 20 yıldır Kars iline de yerleşen Bizanslılar, buradaki ANI müstahkem şehrinde bir garnizon kurmuş, Selçukluları durdurmaya çalışıyordu.
Sultan Alparslan, 16 Ağustos 1064 günü Anı şehrini alarak Bizanslıları yendi ve Kars İlini fetheyledi. Daha batıya ilerliyecekken, kardeşi Karaarslan Kavurd’un ayaklanıp tahta geçmek istediğini duyunca, Kars İline koruyucular bırakıp, çabucak Kirman İline doğru yürüdü. İtaat eden kardeşini bağışladı. İkinci Batı Seferinde 1067 -1068 kışım Tiflis’te geçirip, Ardahan, Artvin, Ahıska ve Karadeniz’e kadar Gürcistan’ı fetheyledi. Üçüncü Batı Seferinde, 54.000 Türk çerisi ile 200.000 lik Bizans ordusunu 26 Ağustos 1071 de MALAZGİRT’te yenerek, ilk defa Bizans Kayserini tutsak alan bir Türk - İslâm Pâdişâhı oldu. Bu azılı düşmanım bile affederek, haraca bağlayıp İstanbul’a dönmesine müsaade etti ve Anadolu’yu Selçuklu ülkesine kattı. Doğuya dönüp, 43 yaşında iken Mâverâünnehr’e sefer etti. Yolda Barzam Kalesi muhafızı iken teslim alman Harzemli Yusuf adlı bir Türkün, çizmesinde sakladığı bir hançerle saldırması üzerine ağır yaralanan Sultan Alparslan, 25 Ekim 1072 günü Allah’ın rahmetine kavuştu. Cenazesi, törenle Merv şehrine gömüldü.
Türklere Anadolu’yu ebedî bir anayurt olarak açan ve bugünkü Türkiye’mizin kurucusu olan Selçuklu Sultam Alparslan’ın bilinen dört arka ataları ile kardeşleri ve kendi çocuklarının soykütüğü, şoyledir:
1) ATALARI: Temür - Yaylığ lâkaplı Bayrakdar ve 24 Oğuz Boyundan Dengizhan kolundan Üçoklu KINIK Boyundan DUKAK, onun şamanlığı bırakarak Müslüman olan oğlu Subaşı SELÇUK BEY, onun beş oğlundan en büyüğü Şehid MÎKÂÎL, onun büyük oğlu DAVUD ÇAĞRI BEY ve küçüğü Selçuklu Devletini 1037 de Nişabur’da kuran Sultan MEHMED TUĞRUL BEY, Çağrı Bey oğlu ikinci Selçuklu Sultam ALPARSLAN.
2) KARDEŞLERİ: Hepsi kendisinden küçük olan KARAARSLAN KAVURD, YAKüTÎ, anası ayrı SÜLEYMAN, OSMÂN; kızkardeşleri ARSLAN - HATUN, GEVHER - HÂTÛN.
3) ÇOCUKLARI: Üçüncü Selçuklu Sultam 1050 doğumlu ve 1064 te Kars’ın Aralık - İğdır - Kulp İlçeleri bölgesini fetheden ve 1065 Eylülünde Karahanlı Prensesi Terken. Hâtun’la evlenip, düğünü sırasında Veliahd ilân edilen MELİKŞAH (1072-1092) İsfahan - Şiraz Meliki; DOĞANŞAH, Herat Meliki; ARSLANŞAH, Merv Meliki; ARSLAN - ARGUN, önce Harim ve sonra Horasan Meliki; İLYAS, Toharistan ve Saganya Melîki; AYAZ, Belh Meliki; TUTUŞ (1078-1095 arasında) Suriye - Selçuklularının kurucusu; dokuzuncu oğlu 1094 te öldürülen BÖRİ - BARS. Kızları: SÂRÂ, ÂİŞE, ZELİHÂ.

HUTBE