Makale

Uzmanına Sorduk

Pencere
Uzmanına Sorduk
Günümüz dünyasında aile kurumunu etkileyen faktörler, kurumu zedeleyebilecek olası tehlikeler ve özelde sosyal medyanın aile içi iletişime verdiği zararlar üzerine Uzman Psikolog Feyzullah Gürdaş ile sizler için görüştük.
Günümüzde aile kurumunu etkileyen faktörler nelerdir?
Günümüz ailesini etkileyen faktörlere bakmak için 20. yüzyılın olumsuz getirilerinden başlamak gerekir. Savaşların ve siyasi/ekonomik krizlerin makro ölçekte milletler, mikro ölçekte de aile kurumu üzerindeki etkileri yadsınamaz. Sadece kriz dönemlerinin değil, teknolojik ilerleme, ekonomik ve sosyal değişimlerin de önemli bir düzeyde aile kurumunu etkilediğine şahit olduk. Örneğin sanayi inkılabı; çocuk işçiliğini artırmış, insani olmayan iş ve yaşam koşullarını beraberinde getirmiş, ekonomik olarak hızla büyüyen ama insani manada hızla küçülen bir topluma da zemin hazırlamıştır.
Bahsettiğiniz olumsuz etkiler karşısında aile kurumunun bir tehlikeyle karşı karşıya olduğunu söyleyebilir miyiz?
Aslında aile kurumu her dönemde çeşitli tehlikelerle karşı karşıya kalmış, dönemlerin kendine has zorlukları ve krizleri, kurumu da doğrudan etkilemiştir. Daha mikro alanda baktığımızda teknolojik gelişim ve değişimin de aile üzerinde önemli etkileri olduğunu gözlemleyebiliriz. Örneğin televizyonun hayatımıza girdiği dönemden itibaren, aile dinamiğine olan etkileri herkesin malumu... Televizyon karşısında aynı ekrana bakarken iletişimin, sohbetin azalmasından yakınmak bir dönemin en popüler şikâyetleri arasındaydı. Televizyon aile içi iletişim için bir tehdit unsuru olarak görülüyordu âdeta. Artan refah, teknolojinin ucuzlayıp yaygınlaşması ile her eve birden fazla televizyon girmeye başladığında Uzmanına Sorduk Günümüz dünyasında aile kurumunu etkileyen faktörler, kurumu zedeleyebilecek olası tehlikeler ve özelde sosyal medyanın aile içi iletişime verdiği zararlar üzerine Uzman Psikolog Feyzullah Gürdaş ile sizler için görüştük. PENCERE Aile | Ocak 2019 11 aynı ekrana bakan aile bireyleri, farklı odalarda farklı kanallar izlemeye koyuldular. Artık aynı ortamı bile paylaşmaz oldular.
Günümüzde bir de sosyal medya ekleniyor bu alana, sosyal medya ve internet kullanımının aile üzerindeki etkileri hakkında neler söylersiniz?
İnternet ve sosyal medya, bir yandan bize birçok kişi ile tanışma, sosyalleşme olanağı sağlarken bir yandan da aile bütünlüğü için bir tehdit hâline geldi. Örneğin internet ve sosyal medya üzerinden aldatma ve sadakatsizlik vakalarında ciddi bir artış gözükmekte. Bunun yanında sosyal medyanın yanlış ve aşırı kullanımı da aile içi iletişimi etkileyen faktörler arasında. Aile büyükleri olarak çocuklarımızın internette çok vakit geçirdiklerinden hatta bağımlı olduklarından şikâyet ediyoruz ama biz yetişkinlerin de onlara iyi örnek olduğunu söyleyemeyiz. Araştırmalar, her üç dakikada bir telefonlarımızı kontrol ettiğimizi söylüyor. Yani bildirim gelse de gelmese de telefonlarımızdan gözlerimizi alamıyoruz.
Sosyal medyanın yeni yaşam alanları açtığını ve bireyi ailesinin dışında farklı bir çevre ile muhatap kıldığını da söyleyebilir miyiz?
Dediğiniz gibi internet ve sosyal medyanın aileye etkisinin bir başka boyutu da paralel yaşamlara neden olabilmesi. Kişiler, zamanla sosyal mecrada oluşturdukları hayatlarına gömülüp çevrelerinden uzaklaşabiliyorlar. Bunun en uç örnekleri ise çocukların oyunlar aracılığı ile sanal zorbalıklara maruz kalmaları. Hatta sonu ölüme kadar giden vakalara sıkça rastlanır oldu. Çocuklarının dünyasından, hâllerinden haberdar olmamak, onları tanımamak aileyi bekleyen en ciddi tehlikelerden biri aslında. Bazen çok geç kalmış olabiliyoruz çünkü…
Tablo bu kadar kötü mü gerçekten?
Tamamen pesimist ve genelleyici bir bakış açısı da doğru olmayacaktır. Zira internet ve sosyal medyanın birçok faydası da mevcut. Örneğin bir annenin internet aracılığıyla annelik becerilerini geliştirecek bilgileri edinmesi mümkün. Ya da bir öğrencinin derste anlayamadığı bir konuyu internetten videolu anlatım yoluyla kavraması ve yeni şeyler öğrenmesi artık çok kolay. Önemli olan dengeyi sağlamak. Her konuda olduğu gibi… Bu noktada uzmanların aileler için hazırlayacağı sosyal medya ve internet kullanımı ile ilgili kılavuz metinler ve okullarda verilecek medya okuryazarlığı eğitimleri zararın minimuma inmesini sağlayabilir.