Makale

Takdim

Takdim
Dr. Fatih Kurt
İslam tarihi aynı zamanda bir bilim tarihidir. Kur’an-ı Kerim ilk inen ayetiyle okumanın ehemmiyetine vurgu yapmış (Alâk, 96/1.), bilenle bilmeyenin bir olmayacağını (Zümer, 39 /9.) açıkça ortaya koymuştur. Müslümanlar mukaddes kitapları Kur’an-ı Kerim’den aldıkları ilhamla, miladi VII. yüzyıldan itibaren yaşadıkları bütün coğrafyalarda bilimsel inkişafın öncüsü olmuş ve temel eserler vücuda getirmişlerdir.
Tefsir, hadis, fıkıh, kelam gibi disiplin ve usul gerektiren ilimlerin yanı sıra başta fizik ve astronomi olmak üzere tıp, cebir, kimya ve optik gibi alanlarda çığır açıcı birikimler ortaya koyan Müslümanlar, hem fethettikleri bölgelerdeki eski medeniyet kalıntılarını hem dünyanın herhangi bir yerinde bilim ve tefekkür adına ortaya konulan eserleri büyük bir özgüvenle kendi birikimlerine dâhil etmişlerdir. İlmî faaliyetler, Beytü’l Hikme ve Nizamiye Medreseleri örneğinde olduğu gibi bizzat yöneticiler tarafından himaye edilip destek görmüştür. Bu himaye ve destek, zamanla ilmin kurumsallaşmasına, hatta bir geleneğe dönüşmesine vesile olmuştur. Harizmi, Kindi, İbn Sina, Farabi, Biruni, İbn Rüşd, Akşemseddin, Uluğ Bey gibi sayısız bilgin eserleri ve keşifleriyle hem kendi çağını hem de kendilerinden sonraki yüzyılları aydınlatmışlardır.
Geçtiğimiz yıl vefat eden Prof. Dr. Fuat Sezgin, dünyanın en ünlü İslam bilim tarihçilerinden biri olarak, Batı bilim dünyasında yerleşik paradigmayı âdeta alt üst etmiştir. Kırk yıl görev yaptığı Frankfurt-Goethe Enstitüsü’nde, Müslümanların bilim dünyasına yaptığı katkıları somut delillerle ortaya koyan Sezgin, Orta Çağ’ın İslam dünyası için aydınlık bir çağ olduğunu dünyaya ilan etmiştir. İslam bilim tarihine yaptığı büyük ve önemli katkılar nedeniyle 2019 yılı Cumhurbaşkanlığı tarafından “Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı” olarak ilan edildi. Bu vesileyle Diyanet Aylık Dergi olarak yılın ilk sayısında İslam Bilim Tarihi konulu bir dosya hazırladık.
Dosyamıza, Prof. Dr. Mehmet Bayrakdar, İslam Bilim Tarihi; Prof. Dr. Alparslan Açıkgenç, İslam Bilim Geleneğinin Batı Bilimine Tesirleri; Prof. Dr. Hüseyin Gazi Topdemir, İslam Dünyasında Fizik Çalışmaları; Dr. Yaşar Akaslan, Tarihî Seyri İtibarıyla Medreseler; Prof. Dr. Özcan Hıdır, Prof. Dr. Fuat Sezgin’in İslam Bilim Tarihine Katkıları; Emin Gürdamur, Orta Çağ Aydınlığı başlıklı yazılarıyla katkıda bulundu. Söyleşi konuğumuz İhsan Fazlıoğlu.
2019 yılının tüm insanlık ve İslam dünyası için huzura vesile olmasını diliyorum. Bir sonraki sayımızda görüşmek üzere iyi okumalar.