Makale

KUR’AN EĞİTİMİ VE GÜNÜMÜZ YAYGIN DİN EĞİTİMİ KUR’AN KURSLARI

KUR’AN EĞİTİMİ VE GÜNÜMÜZ YAYGIN
DİN EĞİTİMİ KUR’AN KURSLARI

Saliha BİLGİÇ DİB Yaygın Din Eğitimi Daire Başkanı


Âlemlerin yaratıcısı Rabbimiz (c.c.) eşref-i mahlukat olarak yarattığı insana, yaratılış gayesi olan kulluğunu unutmasın diye hidayet rehberi olarak kitaplar, vahyin nasıl yaşanacağının en güzel örneği olan Peygamberler (s.a.s.) göndermiştir. Ahir zaman ümmeti olan bizlere de rahmetiyle tecelli etmiş, âlemlere rahmet olan Efendimiz’i (s.a.s.) ve onunla hidayet, rahmet, hikmet, furkan, nur, şifa, ruh, azim, kerim… olan Kur’an hazinesini göndermiştir.
Dünyamızı ve ahiretimizi ihya ve inşa edecek bu hazineye sahip olmak, esasında Rabbimizin (c.c.) kulları arasından seçip de Kur’an’a vâris kıldıklarından olmanın farkında olmaktır.
Nitekim her okuma ve duyuşta heyecanımıza zirve yaptıran şu ayet-i celilede Rabbü’l-Âlemin (c.c.) şöyle buyurur:
“Sonra bu Kitab’ı kullarımızdan seçtiğimiz kimselere miras bırakmışızdır. Onlardan kimi kendine yazık eder, kimi orta davranır, kimi de Allah’ın izniyle iyiliklere koşar. İşte büyük lütuf budur.” (Fâtır, 35/32.)
Bu ayet-i celile bizi, milletimizi ve teşkilatımızı şevkle Kur’an’ı öğrenmeye, ezberlemeye, anlamaya, yaşamaya, hizmet etmeye sevk eden sebeplerden biridir.
İsteriz ki, bu mirasın hafızı olalım ve ondan en büyük payı alalım. Çocuklarımız, Kur’an’ın okuyanı, yaşayanı, hafızı olsun. Anlayarak, yaşayarak ona hizmet ederek üretelim hayırları. Öncüsü olalım çocuklarımız ve biz bu mirasın. Hiç olmazsa bu mirası elimizde dilimizde, gölümüzde tutalım, okuyalım ve Allah’ın emanet ettiği mirasçıları olmaktan asla mahrum olmayalım. Ya da kıymetini bilemediği için bu hazineyi kaybedenlerden, mirası heba edenlerden olmayalım.
Kendimiz çocuklarımız ve milletimiz için daha ötesini isteriz ki, hem seçilip mirasa sahip olan hem de seçilmiş mirasçılara, Kur’an mirasını okutarak, öğreterek, programlayarak, yöneterek…
Çocuğundan gencine, yaşlısından engellisine, muhacirinden acemine bu milletin evladına bu vatan sınırlarında ve hatta Başkanlığımızın ulaşabildiği dünya sathındaki Kur’an’ın sevdalısı Müslümanlara, veraset vazifesinin kıymetini bilip en güzeliyle ulaştırmak hayırların öncüsü olmak çabası… En büyük şeref ve nasip budur herhâlde.
İşte kuruluşundan itibaren toplumu din konusunda aydınlatma görevini yürüten Diyanet İşleri Başkanlığımız, bu vazifeyi hakkıyla yerine getirebilmek için büyük bir özveriyle çalışmaktadır. 2010 yılında teşkilat kanununun çıkmasıyla birlikte, Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yaygın Din Eğitimi Daire Başkanlığına tevdi edilen din eğitimi faaliyetleri Kur’an kurslarımız ve camilerimiz aracılığı ile gerçekleşmektedir.
Yaygın din eğitimi faaliyetlerinin yoğun şekilde uygulandığı Kur’an kurslarımız; Kur’an-ı Kerim okumak, anlamını öğrenmek, hafızlık yapmak, din eğitimi almak isteyen vatandaşlarımızın gündüzlü veya yatılı olarak devam ettiği mekânlardır.
Kur’an kurslarımız, sadece Kur’an-ı Kerim okunan ve dinî bilgiler öğrenilen mekânlar olarak kalmayıp aynı zamanda toplumsal kardeşliğin tesis edildiği; yardımlaşma, dayanışma gibi güzel hasletlerin içselleştirildiği manevi birer okuldur.
Hiçbir vatandaşımızın yaygın din eğitimi faaliyetlerinden mahrum kalmaması için Başkanlığımız, Kur’an kursu hizmetlerini çeşitlendirmiş çocuklardan yetişkinlere din eğitimi almak isteyen her yaş grubuna programlar geliştirmiştir. Bu programlar dâhilinde uygulanan Kur’an kurslarımızı kısaca şu şekilde tanıtabiliriz:
4-6 yaş grubu Kur’an kursları
2013-2014 eğitim-öğretim yılında uygulamaya koyulan Kur’an Kursları Öğretim Programı (4-6 Yaş Grubu), bu kıymetli mirastan çocuğunun küçük yaşta nasipdar olmasını isteyen halkımızın teveccühü ile karşılaşarak kısa sürede yaygınlaşmıştır.
48 ila 72 ay arası çocuklarımızın kabul edildiği programda, veliler sabah veya öğlenden sonra eğitime devam eden kurslarımıza çocuklarını kaydettirebilmekte, böylece eğitim açısından çok değerli bir yaş aralığı olan 4-6 yaşta, dinî değerlerini en sağlam kaynaktan almasını sağlamaktadır.
Her geçen yıl kursiyer sayımızın bir önceki yıla oranla neredeyse iki katı arttığı söz konusu programımıza 2017-2018 eğitim-öğretim yılında 131.026 yavrumuz kayıt yaptırmıştır.
Hafızlık Kur’an kursları
Hafızlık geleneği, İslam’ın ilk yıllarından günümüze kadar halkımızın büyük özveri ve derin bir saygıyla ilgi duyduğu bir alandır. Kur’an mirasından çokça nasipdar olmak isteyen vatandaşlarımızın veya evladını, böyle mübarek bir rütbeye ulaşmasını isteyen velilerimizin yoğun ilgisine mazhar olan hafızlık eğitimi verilen kurslarımız, ekseri olarak yatılı eğitimin uygulandığı kurslardır.
Hafızlık; hazırlık, ezber ve pekiştirme dönemlerinden oluşan ve içerik olarak Kur’an-ı kerim, dinî bilgiler, sosyal etkinlik ve rehberlik derslerinin yer aldığı Hafızlık Eğitimi Programımız, okul çağında olan yavrularımız ve mezun vatandaşlarımız için ayrı ayrı uygulanmaktadır. Okul çağında olan evlatlarımızın okul derslerinden geri kalmamaları için Milli Eğitim Bakanlığı ile iş birliği yapılmaktadır. 2017-2018 eğitim-öğretim döneminde hafızlık eğitimi verilen Kur’an kurslarımızda 76.722 öğrencimiz eğitim almıştır.
İhtiyaç odaklı Kur’an kursları
Asırlar boyu milletimiz, sinesini Kur’an-ı Kerim mirasıyla zenginleştirmek ve onun mesajı ile hayatlarına anlam vermek için gönül birliği yapmış, Kur’an’ı en güzel şekilde okumak ve onun eşsiz mesajından nasiplenmek arzusuyla yanıp tutuşmuştur. Başkanlığımız bu iştiyaktan yola çıkarak toplumun tüm kesimlerinin etkin ve verimli şekilde yaygın din eğitimi faaliyetlerinden yararlanabilmesi için İhtiyaç Odaklı Kur’an Kursları Öğretim Programı geliştirmiş ve çalışan vatandaşlarımızın devam edebileceği kurslar açmıştır.
İhtiyaç Odaklı Öğretim Programı kapsamında ekseriyeti hanım kardeşlerimize yönelik, gündüzlü eğitim verilen kurslarımız bulunmaktadır. Genellikle sabahtan öğlene kadar devam eden bu kurslar, hanım kardeşlerimizin dinî bilgilere en doğru kaynaktan ulaştığı ve sosyalleştiği mekânlardır.
Bunun yanı sıra mesai sonrası veya hafta sonu uygulanan İhtiyaç Odaklı Kur’an Kurslarımız, çalıştığı için kurslarımıza devam edemeyen vatandaşlarımızın yoğun ilgisiyle karşılaşmış, bu kurslarımıza talep her geçen gün artmıştır.
Aynı zamanda pek çok kamu kurum ve kuruluşu bünyesinde açılan ve mesai içi uygulanan İhtiyaç Odaklı Programımız sayesinde her yıl binlerce vatandaşımız Kur’an-ı Kerim okumayı öğrenmekte ve dinî bilgiler edinmektedir. 2017-2018 eğitim-öğretim yılında 933.060 vatandaşımız da bu kurslarımızdan istifade etmiştir.
Temel veya ek öğretim programlarından dilediğine kayıt yaptıran hanım kardeşlerimiz, günlük programları içerisinde tecvit bilgisi, Kur’an-ı Kerim’i yüzüne okuma, sure ve dua ezberi, ilmihâl bilgileri ve Hz. Peygamber’in hayatına dair bilgiler öğrenmektedirler.
Engellilere yönelik din eğitimi
Engelli olmak din eğitimini almaya, Kur’an’a vâris olmaya engel değildir. Başkanlığımız, engelli bireylerin yaygın din eğitimi faaliyetlerinden mahrum kalmamaları için bu alana özel öğreticiler yetiştirmektedir.
Bedensel, görme, işitme ve zihinsel engelli vatandaşlarımıza yönelik uygulanan Engellilere Yönelik Din Eğitimi Programı ve bu programın uygulandığı kurslar, engelli vatandaşlarımızın dinî yükümlülük ve muafiyetlerini öğrendikleri mekânlar olmanın yanında, toplumdan kopmamaları ve kaynaşmalarını sağlayan oldukça önemli kurslardır.
2017-2018 eğitim-öğretim yılında 4.377 engelli vatandaşımız bu kurslarımızdan istifade etmiştir.
Camilerde Kur’an öğretimi
Kur’an kursu bulunmayan veya bulunup da kapasite, öğretici sayısı, çalışma saatleri gibi nedenlerle taleplerin karşılanamadığı durumlarda ekseriyet erkek vatandaşlarımıza yönelik Camilerde Kur’an Öğretimi projesi uygulanmaktadır. Bu proje ile her yıl binlerce vatandaşımız, genellikle akşam ya da hafta sonlarında Kur’an eğitimi almakta, dinî bilgiler öğrenmekte ve manevi dünyalarını zenginleştirmektedirler.
Program kapsamında eğitim öğretim yuvası hâline gelmiş olan camilerimizde 2018 yılında 125.653 vatandaşımız eğitim görmüştür.
Yaz Kur’an kursları
Örgün eğitime devam ettiği için uzun dönem kurslarımıza katılamayan çocuk ve gençlerimize yönelik açılan yaz kurslarımız eğitim kurumlarının tatile girdiği yaz aylarında camiler ve Kur’an kurslarımızda, ihtiyaç olması durumunda ise Kur’an öğretimine uygun olan diğer mekânlarda açılan kurslardır.
Kur’an eğitimi ve dinî bilgiler öğreniminin uygulandığı yaz kurslarımız, tatil döneminde olan çocuk ve gençlerimizin iştiyakla katılımını sağlamak için sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerle desteklenmektedir. Yaz kurslarımız öğrencilerimizin eğlenerek öğrenip aynı zamanda sosyalleşmelerini hedeflemektedir.
Bu yıl 17 Ağustos 2018 tarihinde sonlanan yaz kurslarımızda 24.212 yatılı; toplam 2.615.735’i gündüzlü olmak üzere toplamda 2.639.947 öğrencimiz öğrenim görmüştür.
Yurt dışı misafir öğrenciler
ve yabancı öğrenciler
1990 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Avrupa ve Sibirya Müslümanları Müftülüğünün 5 öğrencinin imam-hatip olarak yetiştirilmesi amacıyla iki yıl süreyle ülkemize gönderilmesi talebiyle başlayan Yurtdışı Misafir Öğrenci Öğretim Programımız, her yıl taleplerin artması ve yeni öğrencilerin ülkemize gelmesiyle güncellenmiştir.
2017-2018 eğitim-öğretim yılı içerisinde Yurtdışı Misafir Öğrenci Programı kapsamında 364 yabancı uyruklu öğrenci eğitim görmüştür.
Ayrıca ülkelerinde yaşanan iç savaş nedeniyle ülkemize sığınmak zorunda kalan Suriyeli, Iraklı, Afganistanlı, Türkmen vb. muhacir kardeşlerimizin ülkemizin dinî ve kültürel kardeşlik atmosferinden faydalanarak din eğitimi ihtiyaçlarını karşılamak ve toplumumuzla kaynaşmalarını sağlayarak yalnız olmadıklarını hissettirmek amacıyla Başkanlığımız, bu kardeşlerimize yönelik yaygın din eğitimi faaliyetlerini yürütmektedir. Herhangi bir yaş sınırı olmadan isteyen tüm muhacir kardeşlerimizin devam edebildiği kurslarımızda, gerekli durumlarda kendi öğreticileri de görev alabilmektedir. İslam kardeşliğinin tesisi için oldukça büyük rolü olan bu kurslarımıza 12.443 muhacir kardeşimiz devam etmektedir.
Kur’an’ı anlama temel
öğretim programı
Kur’an kurslarımızda hafızlığını tamamlayan öğrencilerin hafız-ı Kur’an olmalarının yanı sıra vakıf-ı anlam olmaları arzusuyla Kur’an’ı Anlama Temel Öğretim Programı hazırlanmıştır. Programda Hayırların Öncüsü olmasını arzuladığımız öğrencilerimizin, Kur’an’ın anlam dünyasına vakıf olmalarını sağlamak amacıyla, onların Arapça yetkinliğini geliştirmek hedeflenmektedir. Dil bilgisi, okuma-anlama, dinleme-konuşma ve yazma alanlarındaki program, 2018-2019 eğitim öğretim yılında pilot olarak 6 ilde uygulamaya koyulacaktırKur’an kurslarında yürütülen yaygın din eğitimi faaliyetlerini daha verimli hâle getirmek için Başkanlığımızın yeni çalışmaları arasında bulunan Kur’an’ı Anlama Temel Öğretim Programı, hafızlığını tamamlayanlara yönelik bir uygulamadır.