Nail Tan
Kültür ve Turizm Bakanlığı
Emekli Genel Müdürü

Prof. Dr.
Abdulkerim
Abdulkadiroğlu

Eski Türk Edebiyatımızın sayılı bilginlerinden Prof. Dr. Abdulkerim Abdulkadiroğlu, 2 Şubat 2006 günü Ankara’da geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti. Cenazesi 4 Şubat 2006 günü İstanbul’da toprağa verildi.
23.06.1943 tarihinde Kastamonu Merkez Cebrail Mahalle- si’nde doğdu. Babası, Bayram Hoca olarak bilinen (d. Kastamonu, 1901 öl. İstanbul, 5.8.1960) Abdullah Bey; annesi, Bayram Usta şöhretli Ahmed adlı zâtın kızı Hikmet (Pürçek) Hanım’dır. Ailesinden, özellikle babasından aldığı ilk dinî bilgileri takiben 1956 yılında Kastamonu Cumhuriyet İlkokulunu, 1962 yılında Kastamonu Abdurrahman Paşa Lisesini bitirerek, 1965-66 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden (28.06.1966) mezun oldu.
11.07.1966 günü devlet memuriyeti görevine başlayarak, 1967 yılının bir kısmını da içine olacak şekilde 14 ay kadar Kastamonu Müftü Yardımcılığı, zaman zaman da müftü vekilliği görevlerinde bulundu. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Teftiş Kurulu’nda görev aldı. Müfettiş yardımcısı olarak başladığı bu bürokrasi görevinde sırasıyla 2.sınıf, 1 .sınıf ve başmüfettişlik unvanlarına kademeli olarak yükseldi.
1976-77 yılında Devlet Lisan Okulu İngilizce bölümünü bitirdi. 1978 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı ilk defa lisans üstü eğitimi için yurt dışına iki öğrenci göndermeye karar verdi. Bu iki kişiden biri A. Abdulkadiroğlu oldu. Oldukça hacimli doktora tezini (3 cilt) teslim ederek, 26.02.1978 günü İngiltere’ye çıkış yaptı, iki gün daha çıkış yapılmaması hâlinde bütün hakları yanıyordu. 26 gün sonra dönerek tezini savundu, vermesi gereken sözlü sınavları da başararak, doktorasını 10.04.1979 günü pekiyi derece ile bitirdi. Tekrar Ingiltere’ye döndü. Bir süre lisan çalışmasından sonra gönderilme şartı olan yüksek lisans programına kaydoldu. Doktorasını bitirmiş olduğundan, bilim dalı farklı olsa da, bu programı ikinci doktoraya çevirtti. Ankara Millî Kütüphanesi Elyazmaları-
Nâdir Eserler ve Mikrofilm Şubeleri Müdürü olarak, Kültür ve Turizm Bakanlığına geçti. Kendisine bağlı elemanlara Osmanlıca ve yazma- nâdir eser dersleri vermeye başladı.
25.12.1982 tarihinde Gazi Üniversitesinde (Gazi Eğitim Fakültesi) Öğretim Üyesi Yard. Doç. olarak göreve başladı. Ana Bilim Dalı Klasik Türk (veya Eski Türk veya Divan) Edebi- yatı’dır. Bu dalda Kasım 1988’de doçent, 15.01.1995’te profesör oldu. Öğretim üyeliği yanı sıra 1983-84 yılında Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkan Yardımcılığı, 1984-85 ve 1993-96 yılları arası iki defa aynı bölümde Bölüm Başkanlığı ve Ana Bilim Dalı Başkanlığı; 1987-88 yılında Arap Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanlığı gibi İdarî görevlerde bulundu. Yayın kurullarında görev aldı.
Ilk bölüm başkanlığı döneminde, dekanlık izni ile bölüm içinde, hafta sonu faaliyetleri olmak üzere öğrenciler için Osmanlıca, hat, tezhib, klasik musikî, ebru, cilt kurslarını başlattı. Öğrencilerin hem hafta sonlarını iyi değerlendirmeleri hem de kabiliyetlerine göre bazı sanat dallarında beceri kazanmaları veya artırmaları amaçlanan bu kurslar, geleceğe dönük güzel sonuçlar verdi.
1989-90 ders yılında Van/Yüzüncü Yıl Üniversitesinde lisans ve lisans üstü dersler verdi; iki yüksek lisans tezi danışmanlığı yaptı. Rektörlük izni ve desteği ile hat ve tezhib kurslarını orada da başlattı. Üniversitelerde bir çığır açacak ve halk-üniversite yakınlaşmasını sağlayacak örnek bir çalışma olan, bin sayfalık Van Kütüğü projesini yürüttü. Bu çalışma anılan üniversite yayınları arasında 1991’de çıktı.
Bir ders yılına yakın Kastamonu Eğitim Fakültesinde dersler verdi. Çok sayıda yüksek lisans ve doktoraya ilâveten yardımcı doçentlik, doçentlik ve profesörlük jürilerinde bulundu. 2004 yılı başı itibariyle danışmanlığında, 7 doktora ve 18 yüksek lisans tezi tamamlandı.
PORTRE
Bildiği diller: Arapça, Farsça, İngilizce ve kültür dilimiz Osmanlıcadır.
Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü muhabir üyesi ve Türk Sanatı ve Eğitimi Vakfı kurucu üyesi ve baş- kanıydı. Türkiye Yazarlar Birliği’nin de üyesiydi.
Üç evlilik yaptı. İlk evliliği edebiyat öğretmeni Nuran Alişoğlu Hanım ile olup, yirmi yıl süren bu evlilikten Ekonometri mezunu, STV spikerlerinden ve kanalın başeditörü Abdullah Abdulkadiroğlu
(27.01.1972) ile İlâhiyatçı Hatice Abdulkadiroğlu
(12.04.1973) doğmuşlardır, ikinci evliliği Doç. Dr. Nörolog Zehra Akpınar Hanım ve üçüncü evliliği Avukat Fatma Gülnur Pınar Hanım ile olmuştur.
Türk kültürüne bir bütünlük içinde bakan ve çalışmalarını bu doğrultuda sürdüren Abdulkerim Ab- dulkadiroğlu’nun uzmanlık alanı olan Klasik Türk Edebiyatına ek olarak Yeni Türk Edebiyatı, Türk Halk Edebiyatı ve folklor, kültür dili, Türk sanatları, kütüphanecilik ve arşiv, ilahiyat ile güncel konularda çalışmaları; yayımlanmış kitapları ve 300’ü aşkın makalesi vardır. Onun özellikle güncel konulu yazıları, aydın kişi ve bilim adamlığı sorumluluğunun ürünleridir.
Yayımlanmış kitapları şunlardır:
1. İslâm’da ve Günümüzde Cihad; Istanbul, 1968 (İslâm’ın öğretilmesi ve tebliği ile ilgili).
2. Tatbikatlı Dinî Bilgiler/Annelerin El Kitabı/Ankara 1969.
3. Dinimi Öğreniyorum /I am Learning My Religion; İstanbul 1984.
4. Bursalı İsmail Beliğ; Ankara, Gazi Üniversitesi Yayını.
5. İsmail Beliğl/Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l- Eş’âr; 1.Baskı, Gazi Üniversitesi Yayını, Ankara, 1985; 2.Baskı Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1999.
6. Mehmed Akif Ersoy’un Makaleleri; Nuran Abdulkadiroğlu ile ortak. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, 1. Baskı, Ankara 1987; 2. Baskı, Ankara 1990.
7. Beliğ; Ankara 1988, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını.
8. Türk Kültürü Bibliyografyası (Yıl-XXVI, Sayı: 1300); Cemal Kurnaz ile ortak, Ankara 1989, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını.
9. Mehmed Akif’in Kur’an-ı Kerim’i Tefsîri, Mev’ıza ve Hutbeleri; Nuran Abdulkadiroğlu ile ortak, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayını, 1. Baskı, Ankara 1991; 2. Baskı, Ankara 1992.
10. Halvetîlik’in Şa’bâniyye Kolu Şeyh Şa’bân-ı Velî ve Külliyesi, Şeyh Şa’bân-ı Velî Derneği Yayını, Ankara 1991.
11. Tanıdığım Kastamonu Delileri içinde Bir Velî/Deli Eşref veya Hacı Eşref, Ankara 1991; Bir Deli Velî Eşref adıyla, 3. Baskı, Ankara 1994; Delilerin Velîsi Eşref adıyla, ilâveli 5. Baskı, Ankara 2000.
12. Mehmed Akif Ersoy Hakkında Yazılanlar; Nuran Abdulkadiroğlu ile ortak, İstanbul 1991, Mehmet Akif Ersoy Fikir ve Sanat Vakfı Yayını.
1 3. Dîvân /Süleyman Şâdî (Karslı); Ömer Demir- bağ ile ortak, Ankara 1993.
14. Van Kütüğü, Proje, M. Yiğit ve B. Oğuzbaşa-
ran’ın yardımlarıyla, Ankara 1993, Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van) Yayını.
15. Recâîzâde Ahmed Cevdet / Zînetü’l-Mecâlis (Meclislerin Süsü); Ankara 1994.
16. Yozgat Meşhurları; Ankara 1994, F.Hakan Özkan ile ortak, Yozgat Belediyesi Yayını.
1 7. Ilgazlı Hacı Baba / Nakşbendî Şeyhi Ahmed Abduşoğlu, İstanbul 1995; ilâveli ve gözden geçirilmiş 2.Baskı, Şeyh Ahmed Abduşoğlu (Ilgazlı Hacı Baba) adı ile, Ankara 2004.
18. Güncel Yazılar; cilt 1, Ankara 1997.
19. Kültürümüzden Esintiler; Ankara 1997.
20. Türk Halk Edebiyatı ve Folklor Yazıları; Ankara 1997.
21. Güncel Yazılar (2); Ankara 1998.
22. Dîvân /Mustafa Rûmî Efendi (Şeyh-Geredeli); Mustafa Tatçı ile ortak, Ankara 1998.
23. Safranbolu Vakfiyyeleri; Ülkü Ayan Özsoy ile ortak, Ankara 1998, Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı Yayını.
24. İsmail Beliğ/Güldeste-i Riyâz-ı İrfan ve Vefe- yât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân; Tıpkıbasım, Ankara 1998.
25. Kastamonu jurnal Defteri (H. 1252-1253 /M. 1836-1837); i.Hakkı Aksoyak ve N. Fazıl Duru ile ortak. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara 1998.
26. Recâizâde Ahmed Cevdet / Nevâdiru’l-Âsâr fî-Mütâla’ati’l-Eş’âr; Mehmet Sarı ile ortak, Ankara 1998.
27. Kırşehirli Ramazan Türk (Türk Ramazan/Bütün Şiirleri; Ömer Özkan ile ortak, Ankara 1999.
28. Kurtuluş Yolu (i’tikad ve ibâdetlere Dair Dinî Bilgiler El Kitabı); Ankara 1999.
29. Safranbolu Meşhurları; Ülkü Ayan Özsoy ile ortak, Ankara 2000.
30. Güncel Yazılar (3); Ankara 2002.
31. Gaziantep Meşhurları, Ayla Güçlü ile ortak, Ankara 2004.
32. Kastamonu’da Bayrâmîlik ve Şemsizâde Ailesi; Ankara 2005.
33. Taşköprü Vakfiyyeleri; Ülkü Ayan Özsoy ile ortak.
Afyon Kocatepe Üniversitesinde hakkında bir lisans tezi yaptırılmıştır.
Prof. Abdulkadiroğlu’nun masasında baskıya hazır Ballıklızâde Ahmet Mâhir Efendi, İbrahim Şevki Efendi Dîvânı, Recâizâde Ahmet Cevdet/Külliyât, Kastamonulu Mahalli Sanatçılar, Kastamonu jurnal Defteri Cilt: 2 ve Safranbolulu Mehmet Emin Şükrü Efendi’nin bir eseri kaldı. Bu kitapların basılması hâlinde ruhu huzur bulacaktır. Mekânı cennet olsun!