Muammer Ülker
Süleymaniye Kütüphanesi Müdürü

Hacı Selimağa Kütüphanesi

Üsküdar’da "Atlama taşı" mevkiinde, Selâmsız Caddesinde 1196 (1781 /1782) tarihinde Sultan III’ ncü Selim’in hocası Hacı Selim Ağa tarafından kurulmuş bir kütüphanedir. Dört sütuna istinad eden güzel bir revaktan kubbeli bir binaya girilir. Giriş kısmı okuma salonu olarak kullanılmaktadır. Birkaç basamakla demir şebeke ile bölünmüş bir kısım, okuma salonundan görülebilen kitap hazinesini teşkil etmektedir.
Bu kütüphaneye sonradan Hacı Selim Ağa Koleksiyonu dışında başka koleksiyonlar da ilâve edilmiş, fakat Cumhuriyet döneminde İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Eserler Merkezi haline getirildiği için, sonradan eklenmiş olan koleksiyonlar, Süleymaniye Kütüphanesine nakledilmiş bulunmaktadır.
İstanbul Süleymaniye Kütüphanesine bağlı bir ihtisas kütüphanesi olarak hizmet vermektedir. Sonradan kalorifer ilâve edilmiştir. Bir sorumlu yöneticisi, bir de müstahdemi vardır.
Hacı Selim Ağa Koleksiyonunda ve burada bırakılmış olan diğer koleksiyonlarda, san’at ve muhtevası açısından değerli yazma eserlere sahiptir.
1991 yılı sayımlarına göre 4330 eser mevcuttur. Bunlardan 2952 adedi yazma, 1378 adedi matbu eserlerdir.
Aziz Mahmud Hüdayi Efendi, Kemankeş Emir Hoca, Nur
Banu Sultan ve Yakup Ağa koleksiyonları bu kütüphaneyi zenginleştirmiş bulunmakta-dır.
Hacı Selim Ağa, kütüphanesi bitişiğinde, kârgir bir mek-teb-i sıbyan da inşa ettirmiş, fakat sonradan bölge ihtiyacına yetmediğinden yıkılıp yeni bir ilkokul yaptırılmıştır. Bu zatın adını taşımaktadır.

AHMED REMZİ AKYÜREK (REMZİ DEDE)’DEN ÖNEMLİ BİR NOT
Üsküdar’ da Tembel Hacı Meh-med efendi mahallesinin "Atlamataş mevkiinde" Darü’s-Saade kapıcıbaşıların-dan Matbah-ı Amire Emini Hacı Selim Ağa tarafından 1196 tarih-i hicrîsinde bir kütüphane ve bir sıbyan mektebi biribirine muttasıl olarak yaptırılmış ve bu mektebin caddeye nazır demir parmaklıklı havlisi makbere ittihaz edilerek terceme-i hâli Ahmed Cevdet Paşa tarihinde mufassalan beyân edilen Vâkıf Hacı Selim Ağa Tersane-i Âmire Emîni bulunduğu sırada, 1203 Şabanında Selîm-i Sâlis tarafından katledilerek mezkûr mahalle defnedildiği gibi, bu senenin Ramazânında katledilen oğlu Ahmed Nazîf efendi de defnedilip, sonrada ailesinden vefat edenlere aile mezarı olmuştur. Mezkûr mekteb bir aralık "Rüşdiye mektebi" olarak Üsküdar’ın feyz-ü terakkisi olmuş ve en sonra ilk mekteb hâline ifrağ edilmiştir (çevirilmiştir).
25 Rebiü’l-evvel 1345 ve 5 Teşrîn-i evvel 1926 tarihinde mektebin müdiri bulunan Şahin bey, çocuklar tevahhuş ediyor bahanesiyle bu mezarı mektebe çiçek bahçesi yapılmak üzere teşebbüste bulunarak, istihsal ettiği emir üzerine kaldırtmış ve Hacı Selim Ağa, Ahmed Nazif efendi ve Selim Ağa’nın zevcesinin kabir taşlarını kütüphane havlisi-nin sağ tarafına köşede duvar dibine naklettirmiş, 25 gün sonra da kendi dahi ahirete intikâl etmiştir. 23. ilkokul adını alan bu mektebin okuyucu çocukları çoğalmakla yeni biçimde ve geniş yapılması gerekli görülmüş, istanbul Kültür Direktörü bay Tevfik tarafından Kültür Başkanlığı’na bildirilerek buyuruğu alınıp yapılmaya başlanmış. Eski mek-teb yeni biçime uymadığından kökünden sökülüp yıktırılmış ve yeri dar gelmekle yanında bulunan (......) murabba metre Tembel Hacı Mehmed efendi camii arsası evkaftan satın alınıp, (......) murabba
metre yola bırakılmış, (......) murabba metresi de okul yerine eklenmiştir. Temeller eşi-lirken, Hacı Selim Ağa’nın lah-ti meydana çıkmış ve kemikleri toplanmıştı. Cami arsasının mihrabı tarafında bulunan Tembel Hacı Mehmed efendinin kabri yol ortasında kaldığından eştirilip, kemikleri Hacı Selim Ağanın kemikleriyle bir arada olarak kütüphane havli-sindeki Şahin bey tarafından, Hacı Selim Ağa’nın kabir taşı kaldırılıp, genişçe bir lahid yaptırılmış ve Kültür Direktörlüğünün onayı ile Üsküdar Kültür İşyarı bay Bekir’in gözetlemesiyle müfti bay Hilmi Kitapsaray işyarları Remzi, Haydar, Fevzi, komşulardan bay Aziz ve Tevfik ve daha biraz kim-selerin gözleri önünde ve saygı elleriyle Ulu Tanrıdan yarlığanmak dileyerek, 3 Haziran 1937 resmi tarihine rastlayan 23 Re-biü’l -evvel 1356 Perşembe günü yukarıda yazılan lahde konulmuştur.
Geçmişlerimizi arayacak, gelecek çocuklarımıza mahallesi ve camii tarihlerde yazılı Hacı Mehmed efendiyi ve kütüphane ile mektebin bânî ve vâkıfı Hacı Selim Ağa’yı arayıp sorarlarsa, kolaylık olmak üzere şu ufacık bilgi bir armağan olarak yazılmıştır.