HUKUK KÖŞESİ

Yabancı Bir Memleket veya Uluslararası Kuruluşta Hizmet Alma

ŞEMSETTİN YAZIRLI
Diyanet İşleri Başkanlığı I. Hukuk Müşaviri


Devlet memurları, kurumlarının muvafakati, ilgili Bakanın teklifi üzerine Başbakanın onayı ile maaşsız izinli sayılarak on yıla kadar yabancı memleketlerde, yirmibir yıla kadar yabancı kuruluşlarda çalışabilecekleri belirtilmiştir.
Bu şekilde yurt dışında veya yabancı kuruluşlarda maaşsız izinli olarak çalışan memurların, tekrar kurumuna döndüklerinde yurt dışında yaptıkları hizmetlerin her yılına bir kademe, her üç yılına bir derece verilmek suretiyle değerlendirilebilmesi için yurt dışında başarılı hizmet yapması ve bu hizmet süresinin emekli aidatını, 5434 Sayılı Kanunun 31 inci maddesi gereğince T.C. Emekli Sandığına yatırmış olması ve yükselebilecekleri derecede de boş bir kadronun bulunması gerekir.
Kurumundan tamamen ayrılmak suretiyle yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda çalışan kimselerin, bu hizmetlerinin karşılığında emekli keseneği yatırmalarına imkan yoktur.
Nitekim Danıştay Beşinci Dairesinin 970/1915 Sayılı kararında bu husus açıkça zikredilmiştir.
Bilgilerini artırmak üzere dış
memleketlere gönderilme
Meslekleri ile ilgili öğrenimi suretiyle asıl memurluğa atanmış olanların, dış memleketlere gitmek üzere burs temin etmeleri veya kurumlarının açtığı seçme veya yarışma sınavını kazanmış olmaları şartı ile hizmetlerinde yetiştirilmek, eğitilmek, bilgi ve görgülerini artırmak veya staj yapmak üzere iki yıl süre ile yurt dışına gidebilecekleri hüküm altına alınmıştır.
Gerekirse iki yıllık süre bir kat daha uzatılabileceği belirtilmiştir. Şayet dış bursu, kurumu değilde asıl memur temin etmişse bu takdirde memurun, yukarıda belirtilen seçme veya yarışma sınavına girmesi gerekmemekte, sadece kurumun maaşsız izin vermesi yeterli olmaktadır.
Bilgilerini artırmak için yabancı memleketlere gönderilenlerin hak ve yükümlülükleri
Bundan evvelki paragrafta belirtilmiş olanlar kadrolarında bırakılırlar. Kadro karşılığı sözleşme ile istihdam edilenlerin sözleşmeleri devam eder ve (şahsen özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kurumlarınca kendilerine maaşsız izin verilmesi uygun görülenler hariç) aylık ve diğer her türlü ödemeleri ile sözleşme ücretlerinin kanuni kesintilerinden sonra kalan net tutarın % 50’sini kurumlarından alırlar. Bunların kademe ilerlemesi; emeklilik ve diğer bütün hakları ve yükümlülükleri devam eder. İzin bitiminde yol hariç 15 gün içinde görevlerine dönerler. Bunlardan kurumlarınca kendilerine maaşsız izin verilmesi uygun görülenlerin bu süreleri keseneklerini ve karşılıklarının kendileri tarafından her ay T.C. Emekli Sandığına gönderilmesini kabul etmeleri şartı ile emeklilik yönünden eski derecelerinde değerlendirilir.
Kurumlarınca gönderilenlere, gittikleri ülkelerde sürekli görevle bulunan ve dokuzuncu derecenin birinci kademesinden aylık alan meslek memurlarına ödenmekte olan yurtdışı aylığının 2/3’ü ödenir. Burslu gidenlerin aldıkları burs miktarları bu miktarın altında ise aradaki fark kurumlarınca kendilerine ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
Bu suretle ödenecek fark miktarları her türlü vergiden müstesna olduğu belirtilmiştir. Sürelerinin bitiminde görevlerine başlamayanlar görevlerinden çekilmiş sayılacakları belirtilmiştir. Bu suretle çekilmiş sayılanlar aylık ve yol giderleri de dahil olmak üzere kendilerine kurumlarınca yapılmış bulunan bütün masrafları iki kat olarak ödemek zorundadırlar.
Görevlerine başlayıp da yükümlü bulundukları mecburi hizmetini bitirmeden ayrılanlar veya bir ceza sebebiyle memurluktan çıkarılmış sayılanlar mecburi hizmetlerinin eksik kalan kısmı ile orantılı miktarı iki kat olarak ödemeye mecburdurlar.