KİTAPLIK

FETVALAR

Güllü AKSA

Günlük hayatımızda dünyayı ve içindeki yerimizi, İslam’ın Müslümanlara çizdiği sınırları ve özgürlükleri, üzerimize düşen görevleri ve bizden beklenenleri anlamak konusunda bazı sorularla karşılaşırız. Her birimizin “Acaba bunun hükmü nedir?” diye sorduğu durumlar olur. Hayatımızı sürdürürken Kur’an’da geçen apaçık emirlere, bu emirlerin bir nevi pratiği olan sünnete ve âlimlerin içtihatlarına başvururuz. Ancak yaşadığımız çevre, içinde bulunduğumuz hayat ve yaşadığımız koşullar devamlı değişim hâlindedir. Zaman içinde ortaya çıkan yenilikler karşısında insan, zihninde oluşan sorular için cevaplara ihtiyaç duyar. Bu doğrultuda İslam esaslarına bağlı kalarak ve Allah’ın buyruklarından taviz vermeksizin yeni hükümlere gereksinim duyar ve günümüzde ortaya çıkan sorulara dair cevaplar ararız. Diyanet İşleri Başkanlığı toplumun bu ihtiyaçları doğrultusunda “Fetvalar” isimli eserini kamuoyunun istifadesine sunmuştur.

Geleneksel fıkhi meselelerin yanı sıra günümüz problemlerinin de tek tek cevaplandırıldığı eser, konu çeşitliliği itibarıyla hem yetişkinlere hem de gençlere hitap ediyor. Fetvalar kitabı, “Boya ve jöle, gözdeki lens gibi maddeler abdest ve gusle engel olur mu?”, “Varis çorabı üzerine mesh yapılabilir mi?”, “Televizyon ve radyoda okunan Kur’an-ı Kerim’in dinlenmesi, kişiye sevap kazandırır mı; dinlerken secde ayeti geçerse tilavet secdesi yapmak gerekir mi?”, “Anestezi veya kulak damlası orucu bozar mı?”, “Kıdem tazminatı veya banka promosyonu caiz midir?” gibi güncel şartların, çağın yeniliklerinin doğurduğu sorulara cevaplar veriyor. Bu cevaplar ise evvelce varılmış görüşlerden, benzer konularda verilmiş fetvalardan ve daha önceki fakihlerin söylemlerinden hareketle şekillendirilmiş bir süzgeçten geçirilerek okura sunuluyor.

Hanefi mezhebinin içtihatlarının esas alındığı Fetvalar’da kimi zaman diğer mezheplerin görüşleri ve içtihatlarına da yer veriliyor. Eser, fetvanın oluşumunda kaynakların yanında zaruri durumları, örf ve adetleri de göz önünde bulunduruyor. Bu yapılırken de söz konusu değerler dinin bir nassıymış gibi verilmekten kaçınılarak titiz bir dille ifade ediliyor. İlmihal konularının yanında genel fıkıh meselelerinin de ele alındığı kitapta, bireysel ve toplumsal hayatın her alanına dair fetvalar yer alıyor.

1029 fetvayı içinde barındıran çalışmanın girişinde, fetvalar bölümlere ve başlıklara ayrılıyor. Ana başlıklar ve alt başlıklar şeklinde düzenlenmiş olan bu kısımda sorular, konu başlıklarına göre daha kolay bulunması gayesi ile sistematik olarak listeleniyor. Buna ek olarak kitabın bitiminde, “Dizin”de, anahtar kelimelerden yola çıkarak aranılan bir cevabın bulunmasını kolaylaştıracak şekilde kavramlar, geçtiği sayfaların numaraları ile birlikte yer alıyor. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu üyeleri, Kurul uzmanları ve uzman yardımcılarının katkılarıyla hazırlanan eser, okura mümkün olduğunca kolaylık sağlama ve aklına takılan konuların her birine tek tek bakma imkânıyla karşımıza çıkıyor.