Bahattin Akbaş
Din İşleri Yüksek Kurulu Uzmanı

Karikatürler Hepimizi İncitti
Saygısızlık Özgürlük Olamaz

Son zamanlarda dünya gündemini Müslüman âlemini inciten birtakım karikatürler meşgul etti. Dini değerleri hafife almanın, karikatürize etmenin, hiciv ile ilgisi olamaz. Batıda mevcut bazı anlayışlar ifade özgürlüğünü yanlış mecralara çekmekte, kutsala saygıyı bile nazara almadan işi çığırından çıkarmaktadırlar. Bu düşünceye göre Tanrı’nın bile karikatürü yapılabilir! İnsaf, lütfen; Kutsala saygınız yoksa insanlara karşı saygılı olun ve tahriklere meydan vermeyin.
Malum karikatürlerin bir sanat değeri taşıdığı veya estetik unsurlar ihtiva etmesi de söz konusu değil.
İslam’da farklı din ve inanç müntesiple- rinin kutsal saydığı değerlere karşı tahkir edici söz ve ifadeler yoktur. Tabiatıyla herkesten de bunu beklemek Müslümanların hakkıdır. A. Turan Alkan bu gerçeği güzel bir nükteyle şöyle ifade etmektedir; "Basit ama hatırlanması çok elzem bir nükte: Biz, dini eğitim verirken başka inançlara hakareti öğretmiyoruz, bizim kültür altyapımızda böyle bir hezeliyatı destekleyecek altyapı malzemesi bulunmuyor. Bırakınız semavi dinleri, iptidai akideleri ve kutsalları bile aşağılamıyoruz. Adamların çizdiği şeyler, bizden çok kendilerini tarif ediyor; zihinlerinin en kirli yerinde hâlâ o bilinen oryantalist önyargılarla teşbihler. Onlara hissettirmek gereken şey, yaptıkları şeyin lüzumsuzluğu yanında, bir sanat ve espri anlayışında kalmış olmalarıdır."
Karikatürler birkaç ay önce yayınlanıyor, daha sonra farklı basın-yayın organlarınca tekrar yayınlanıyor. Sanki maksatlı ve toplumu kışkırtmaya yönelik olarak... Bu gibi şeyler İslâm âlemini yaraladığı gibi medeniyetler arası çatışmaya da zemin hazırlar.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi daha önce verdiği iki kararla, "insanların dini inançlarını zedeleyici yazılar, karikatürler ya da filmlerin ifade özgürlüğü kapsamında sayılmaması gerektiğini" hükme bağlamıştır.
Bu arada Türkiye’deki Yahudi cemaatinin Hahambaşısı Rav. Ishak Haleva ile Cemaat Başkanı Silvyo Ovadya şunları dile getirmektedir: "Hangi dine veya inanca sahip olunursa olunsun, diğer dinlere en az kendi din ve inancımıza gösterdiğimiz saygiyı göstermek zorunda olduğumuzu unutmayalım."
İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, Avrupa medyasını karikatür krizi konusundaki tutumu nedeniyle eleştirirken, ifade özgürlüğüne saygı duyulması gerektiğini, ancak kimsenin başkasının inançlarına saygısızca davranma hakkı bulunmadığını vurgulamıştır.
Yalnız tepki gösterirken ölçülü olmak ve yanlışa düşmemek gerektiği izahtan varestedir. Yakmak, kırmak, dökmek, katletmek, yanlışa yanlışla mukabele etmek, haklı iken haksız konuma düşmek olur. Ülkemizdeki tepkiler azamî itibarıyla ölçüyü aşmamıştır. Taha Akyol’un tespiti ile "Sömürge kompleksi olmayan ve ciddi bir demokrasi tecrübesine sahip bulunan Türkiye’de protestolar çok şükür olgunluk sınırları" içinde kalmıştır. (07.02.2006 / Milliyet)