RÖPORTAJ:


GÜRGÜR DEDE İLE ALEVÎLİK-SÜNNÎLİK ÜSTÜNE SOHBET
Röportaj: Gülhan HALİLOĞLU

Asıl adı Yusuf ÇALIŞKAN. "Gürgür Dede" olarak biliniyor. Kendisi Malatya Alevî Dedelerinden. Görmüş geçirmiş, sözü sohbeti dinlenir bir kişi. 5 Aralık 1991 Perşembe günü akşamı GÜRGÜR DEDE’ nin misafiri olduk. Nerde başlayıp nerede noktalanacağını kestiremediğimiz sohbete önce Gürgür Dede’nin öz geçmişiyle başlamak istedik.
-Sayın Gürgür Dede, özgeçmişinizi bize kısa ve öz olarak anlatır mısınız? diye sorduk. Gözlerini uzak bir aoktaya diker gibi yaptı. Bir üre öylece kaldı. Belli ki hayli gerilere gidecekti Gürgür Dede. Nitekim öyle oldu ve anlatmaya başladı:
-"Babam, şimdiki Adalet Bakanı Seyfî OKTAVın köyünde doğmuş. O köyde doğup büyümüş ve asker olmuş. 9 sene Yemen’de kalmış. Askerlik dönüşü aynı köye hoca durmuş, çocuk okutmaya başlamış. Bir müddet sonra oradan ayrılıp, asker arkadaşlarını arayıp bulmuş. Kendisine çok hürmet etmişler. Sonra da Bicir Köyüne gitmiş. Orada da hürmet görmüş babam. Bize hoca ol, biz seni evlendirelim, demişler. Nakli mekân etmiş ve orada evlenmiş. Hem hocalık yapmış, hem de çocuklarını okutmuş Bicir’lilerin. Ben de orada babamdan oku-dum. Ancak, yeterli görmüyorum okuduklarımı. Keşke daha çok okuyaymışım."
1969 yılında hac ibadetini yerine getirdiğini, bu arada Kerbelâ’ya da gittiğini söyleyen GÜRGÜR DEDE, adı Yusuf ÇALIŞKAN olduğu halde kendisine bu lâkabın takılmasını şöyle anlattı:
-"Dedeme Gürgür Ağa derlermiş. Bir zaman Kerbelâ’ya gitmiş. O ziyarette demiş ki, benim bir torunum olursa adını Gürgür koyacağım. İşte oradan kalmış."
Söz dönüp dolaşıp Alevîlik-Sünnîlik meselesine geliyor. Kendisinden Alevîlik hakkında bilgi istiyoruz.
- Size göre Alevîlik nedir? Alevîlik İslâm’ın dışında bir şey midir, yoksa İslâm’ın içerisinde oluşup gelişen bir kurum mudur? Ne dersiniz?
- Biliyorsunuz? Alevîlik’ denmiş, kızılbaş denmiş daha evvelinden. Hepsi Allah’ın kulu, Peygamberin ümmetidir. Allah, "Elhamdülillâhi Rabbil âlemin " demiş. Rabbil Müslimin dememiş ki... Hayvanatın, insanâtın, iyinin, kötünün Allah’ı dır O.
- Peki, ikilik tohumu ekenlere nedersin?
- Kuranda Mu taltifin Suresi var. Öylelerinin cezasını Allah verir. Yalnız hakimin cezasıyla, dağdaki çobanın cezası bir olmaz. Hakim adam vurursa " Sen her gün kanun oku-yorsun, niye adam vurdun? " derler. Bildiği halde günah işleyenin vebali daha çoktur. Hocalara ve Dedelere büyük vazife düşüyor burda. Meselenin doğrusunu anlatmaları lâzım.
Sohbetimiz uzadı gitti. Gürgür Dede anlattıkça anlatıyordu. Sohbet arasında âyetler, şiirler okuyor. Horasan’dan Hacı Bektaş’a, Şeyh Muhiddin-i Arabi’ye, Oniki İmam’a uzanıyor sohbetimiz. Cem töreninden, 40’lar semasına, Lokmaya ve alkollü içkilere kadar hemen her ko-nuya giriyoruz. Gürgür Dede, arada bir hafızasında kalan mısraları da söz arasında ve yerli yerince söyleyiveriyor:


BİZ BİRİZ BİZ KARDEŞİZ

Milletimi canım kadar severim
Cihan bilsin düşman bilsin biz biriz
Yüce Yaratandan birlik dilerim
Cihan bilsin düşman bilsin biz biriz

Devlet büyüklerim öncülük yapsın
Gerçek erenlerin yolundan gitsin
Alevî Sünnî ayrımına bir ışık tutsun
Cihan bilsin düşman bilsin biz biriz

Kürtler Türkler deyip bizi bölerler
Gizli gizli aramıza girerler
Arkamızdan vallah bize gülerler
Cihan bilsin düşman bilsin biz biriz

Hemi Müslümanız hemi de Türküz
Dünyada tanınmış iyi bir ırkız
Anlamadım dostlar nedir kavgamız
Cihan bilsin düşman bilsin biz biriz

Şıh Metin Dede de hep gerçek yazar
Din millet sevgisi kalbimde gezer
Benim cennet yurdum dünyadan güzel
Cihan bilsin düşman bilsin biz biriz
Cihan bilsin düşman bilsin kardeşiz

Şıh Ali Metin Dede
Halk Ozanı