OSMANLI ŞEYHÜLİSLAMLARININ TERACİMİ AHVALİ

“Şeyhü’l-İslâm ve Müfti’l-Enâm”

28

HÜSEYİN EFENDİ

“Ahî-Zâde”

Ahmet REFİK

Ahi-Zâde Mehmet! Efendi’nin oğludur. Târîh-i tevellüdü 980’dir. Hoca Sa’düd-Din Efendi’den mülâzım olmuştur (997). Hüseyin Efendi ilk evvel kırk akça ile Papasoğlu Medresesine, badehu Süleymâniye Dâru’l-Hadîsi’ne (1011), Bursa Medresesine (1013) nâil oldu. Az bir zaman zarfında (1014) İstanbul Kadı­lığına nâil olan Hüseyin Efendi bir sene sonra azledildi. 1017’de tekrar İstanbul Kadısı oldu; Bir sene kadar bu vazifeyi ifâ ederek infisâl etti. 1020’de Anadolu Kazaskeri 1021’de munfasıl 1023 de üçüncü defa olarak İstanbul Kadısı oldu. 1024’de tekaaüd, 1025’de tekrar Anadolu Kazaskeri, 1027’de tekaaüd, 1032 de Rumeli Kazaskeri oldu. O sene tekaaüd edilen Hüseyin Efendi 1035’de tekrar Rumeli Kazaskerliğini işgal etti. 1037’de tekrar tekaaüd edildi. 1039’da Gelibolu’­ya ta’yin olundu. 1041’de üçüncü defa Rumeli Kazaskeri oldu. O sene vefatı şâyi oldu ise de hilâf-ı hakikat olduğu anlaşılması Üzerine makaamında ibkaa edildi, 1040 da Sipâhî isyânının kanlı safhalarını Ahî-Zâde Hüseyin Efendi de gördü. O zaman Şeyhülislâm Yahya Efendi idi. İsyânın bastırılması üzerine Yahyâ Efen­di azlolunduğu zaman yerine Hüseyin Efendi Makaam-ı Meşihat’i ihrâz eyledi. Kösem Sultan’ın nüfûz ve saltanatı Hüseyin Efendi’nin başına felâket getirdi. Sultan Murad seferde iken Valide Sultan a bir tezkire göndermiş, bu tezkire a’dâsı tarafından Sultan Murad’a tertîb-i fesâd sûretinde anlatıldı, tezkiresi Bursa’ya, Murâd-ı Râbi’a gönderildi. Murâd-ı Râbi’ sür’atle İstanbul’a geldi, Hüseyin Efendi ile oğlunu bir gemiye bindirip Kıbrıs Adası’na nefyetti, fakat yine hırsını alamadı, arkasından Bostancı Başı’yı gönderdi, Yedikule açıklarında Hüseyin Efendi’nin râkib olduğu sefine durduruldu. Ahî-Zâde Ayastafanos civarında bir Yeniçeri’nin hânesinde boğduruldu, cesedi oraya gömüldü.

Hüseyin Efendi’nin Hüdâyî ismiyle şiirleri vardır. Müddet-i fetvâsı iki ay­dır, İstanbul’da bir medresesi mevcuttur. Balat civârında bir kiliseyi camia tahvil ettirmiş ve bedeninden vazife ta’yîn eylemişti.

(Devam edecek)