İKTİSADİN MÜŞKÎLLERİ VE BUNLARIN İSLAMİYET’TE HALLİ
Yazan: Ebu’l-A’la el-Mevdûdî Terceme eden: Lûtfi DOĞAN
(Geçen sayıdan devam)
Çamurun ıslaklığını artırmak gibi iktisad mes’elesine muğlaklık ve çetinlik veren âmillerden biri de onu (iktisad mes’elesini) hayatın büyük problemlerinden ayırmış olmalarıdır. Halbûki gerçekte iktisad, hayat problemlerinin meydana getirdiği zincirin halkalarından bir halkadır. Fakat maişet mes’elesi, müstakil olarak hayat zincirinin, kendine eş halkalarından ayrılmış: durmadan düşünürleri meşgul etmiş, o derecede insanların fikirlerine hâkim olmuştur ki, “maişet mes’elesi” hayâtın herşeyi sayılır hale gelmiştir.
İşte bu yanılma birinci hatadan daha şiddetli ve daha korkulur olmuş, böylece bu müşkülün çözülmesi âdetâ imkânsız olarak kalmıştır. İktisatçıların bu yanılmaları hususunda size bir misâl vermek isterim. Meselâ: Ciğer hastalıklarında mütehassıs, âlim bir doktor, ciğeri, insanın dâhilî diğer organlarından ayrı olarak düşünüyor, dâhili diğer âzâlar ile alâkasına bakmaksızın yalnız ciğerden bahsediyor. Israrla onun üzerinde duruyor, onu o şekilde inceliyor ki. “insan” denildiği zaman yalnız ciğeri düşünüyor, onun nazarında insan yalnızca ciğerden ibâret kalıyor.
Bundan dolayı da yalnız ciğerde tesirini gösterecek ve onu hastalıktan koruyacak ilâçlar tertip ediyor.
Apaçık belli olan bir gerçektir ki, bir hastayı sıhhatine ve dinçliğine kavuşturmak isteyen kimse, onun vücudunu zaafa uğratan, te’sirini artıran bir hastalığı giderebilmek için hastasına yalnız ciğeri tedâvi edecek ve ancak onda te’sirini gösterecek ilâçlar vermekle maksadına ulaşmış olmaz. Gerçekte, ciğerin insan hayâtı için önemi pek büyük ise de insanın âzâlarından sadece bir uzuvdur. Onun şifâ bulması ve vazifesini normal olarak yapabilmesi, insanın kalb, dalak, akciğerler, barsaklar ve diğer âzâlarının normal sağlığına bağlıdır.
Bir hastayı tedâvi eden doktor, ona yalnız ciğerde iyi te’sir gösterecek ilâçlardan tertip edip verecek olursa hastanın sonucu ne olur? İşte, insana ait iktisad mes’elesi de böyledir. Onu ayırıp insanî problemlerin diğerlerinden münferid yapsak ve yalnızca onu insaniyetin tek mes’elesi hâline getirsek; sonra da beşer hayâtının tamamını ancak iktisad vasıtasiyle çözmeğe kalksak, - düşününüz hakikaten böyle yapsak - sonucumuz ne olur? Hayret ve şaşkınlığımızı artırmış oluruz. İktisad mes’elesi de karışıklığını ve çetinliğini artırmakta devam eder.
(Devamı var)İktisadın Müşkilleri ve Bunların İslamiyette Halli
