— 36 —

Şeyhü’l-İslâm Ebû İshak İsmail Efendi¹ nin oğlu’dur. 1096’da doğ­muştur. Babasından ve mutavvelci Mehmed Efendi’den okuyarak Müder­ris ve sonra Selanik Mollası, Evkaf Müfettişi, Fetva Emini oldu. 1145 Zilka’de’sinde Mekke pâyesi verildi. Belgrad seferinde Ordu Kadısı ta’- yîn olundu. 1150 Zilka’de’sinde Anadolu, sonra Rumeli Kazaskerliği pâ­yesi tevcih edildi. 1157 Muharreminde bilfiil Rumeli Kazaskeri olup 1158’de azil ve 1159 Şevval’inde tekrar nasbolundu. 1160’da infisâl ede­rek 1161 senesi Reeeb’inin 24 üncü günü Şeyhü’l-İslâm oldu. Fakat asrın mizâciyle imtizaç edemediğinden 1162 Şâbân’ının yirmiyedinci günü azil ve Gelibolu’ya nefyedildi. 1165 Cumade’l-Ülâ’sının onaltısında afvolun- du. 1166 Şevval’inin onunda vefât eyledi, Rahmetu’Uâhi aleyh.

Sultan Selim’de babasının ihya eylediği cami kabristanında medfun- dur. Âlim ve giir ve inşâ’da, mûsikîde mahir idi. (Yâsîn-i Şerif) ve (Ayetü’l-Kürsî)’yi tefsir etmiş, {Lehcetü’ 1-Lûgat} ve bunun muhtasarı (Behce) nâmiyle lûgattan faydalı bir eser yazmış, Zemahşerî’nin (Atvâku’z-Zeheb)’ine nazire yapmış, (Atrâbü’I-Âsâr) ismiyle hanende^ 1er tezkeresi vücûde getirmiştir. Bunlardan başka Üçüncü Sultan Ahmed nâmına (Büîbülnâme)’si ve mürettep dîvânı vardır.

Meşhur Şâire (Fıtnat) Hanım müşârün-ileyhin kızıdır. Babası Eibû Ishak Efendi’nin câmiine medrese, mektep, şadırvan ilâve etmiş ve bir­kaç dersiyye koymuştur.

Bu matla’ müşârün-üeyhindir:

Bakmam o ebruvâne hatt-ı fitne zâtsız Şehbeyt-î hüsne ıneyledemenı müstezâtsız.

— 37 —

Fetva Emîni

HÂFIZ HALİL EFENDİ

(Şalgamî-Zâde) künyesiyle ma’ruftur. Fâzıl bir zât idi. Dersiam ve Huzûr-u Humâyunda mukarrir olduktan sonra şer’iyyatçı ve 1147 Cu* mâde’l-Âhiresinde Şeyhü’l-İslâm olan Diirrî Mehmed Efendi zamanında Fetvâ Emîni nasbolundu. Sonra Yenişehir Mollası oldu. Abdullah Vassaf

41

Efendi’nin tercümesinde yazdığımız veçhile Nâdir-Şâh’ın İstanbul’a gön­derdiği teklif-nâmeden kabûl olunamayan maddenin oraca hal ve faslı için 1149’da Kara Mehmed Paşa-Zâde Mustafa Paşa riyâsetinde İran’a gönderilen hey’et meyânında müşârün-ıleyh dahi dâhil olup uhdesine Edirne pâyesi tevcih olundu.

1140 senesi Ramazanında Sadr-ı A’zam Damat İbrahim Paşa huzû- runda okunan tefsîr-i şerif dersinde müşârün-ileyh Hâfız Halil Efendi mukarrir olarak bulunmuş idi. Bu meclifte D&rende’Ii Mehmed Efendi

ile Arap-Zâde Salih Eîfendi arasında ^ Öy V1 ) îyet-i kerî­

mesi tefsirinde münâkaşa cereyan edip epîce uzamış idi. Darende’li Mehmed Efendi meramını bir kâğıda yazdığından Sadr-ı A’zam bu kâ­ğıdı ahîren Şeyhü’l-lslâm olan Rumeli Sadâretinden ma’zûl Mirzâ-Zâde Mehmed Etfendi’ye göndermiş ve müşârün-ileyh muhtâr olan vechi bil­dirmiştir.

Tercüme sahibi Hâfız Halil Efendi 1155 senesi Receb’inin yedisinde vefat edip Topkapı’ya defnolunmuştur. Rahmetu’llâhi aleyh.

{Baştarafı sayfa 31’de)