Makale

“Şeyhü’l-İslâm ve Müfti’l-Enâm” MA’LÜL-ZÂDE MEHMED EFENDİ

OSMANLI ŞEYHÜLİSLAMLARININ TERACÎMİ AHVALİ

17

“Şeyhü’l-İslâm ve Müfti’l-Enâm”
MA’LÜL-ZÂDE MEHMED EFENDİ

Pederi Sudûr’dan ma’lûl Mehmed Emin Efendi’dir. Târîh-i tevellü­dü 940’dır. Mehmed Efendi ilk evvel allâme-i zamân Ebu’s-Suûd Efendi’ye mülâzım oldu; bilâhare dâmâdı olmak şerefini de ihrâz eyledi. Ha­yâtının ilk zamanlarını yevmî otuz akça ile Bursa’da Kasım Paşa Med­resesinde geçirdi, az zamanda Halep (973), Şam (974), Mısır (977), Bur­sa (978), Edirne (979) Kadılıklarına nâil olduktan sonra Anadolu Sad-r’ına irtikaa etti (981). Bir müddet ma’zûliyetle imrâr-ı eyyam eylediyse de az bir müddet zarfında Nakîbü’l-Eşrâf (984), Kaadı’l-Kudât (987) ve bir sene sonra da Müfti’l-Enâm oldu. Bir sene sonra istifâ ede­rek tekaüdü ihtiyâr eyledi. Oğlu İshak Efendi’nin vefâtı kalbinde büyük bir teessüd hâsıl etti. O senenin hitâmında şiddet-i teessüründen vefât eyledi. “Rahmete vâsıl oldu Nakîb 992” vefatına târihtir. Kabri Zencirli Kuyu’da, pederinin Dârü’l-Kurrâ’sı civâındadır.

“Şeyhü’l-İslâm ve Müfti’l-Enâm”

18

ÇİVİ-ZÂDE MEHMED EFENDİ

Çivi-Zâde’nin mahdumudur. Târih-i tevellüdü 937’dir. Mehmed Efen­di ulûm-ı ibtidâiyyeyi pederinden tahsil etti. Pederiyle birlikte îfâ-yı farîza-i hac eyledikten sonra (950) zamanının ülemâsından Perviz ve Taşköprü-Zâde’nin halka-i irfânına dâhil oldu. Bu suretle ikmâl-i tahsil eden Mehmed Efendi Kasımpaşa ve Süleymâniye Medreselerinde müderrislik etti. 977’de Şam Kadılığına, bir sene sonra Mısır Kadılığına, birbirini mü- teâkip Bursa (979), Edirne (981), İstanbul (983) Kadılıklarına, yine o sene Anadolu, iki sene sonra Rumeli Kazaskerliğine irtikaa eyledi. Sokullu Mehmed Paşa ile araları iyi olmadığı cihetle mevkiinden sukut et­miş ise de Sokullu’nun vefâtı üzerine Sadru’l-Ulemâ ve nihâyet nâil-i makaam-ı fetvâ oldu. Altı sene kadar vazîfe-i fetvâyi îfâ ettikten sonra ve­fât eyledi. “Çivi-Zâde Efendi bu cihandan eyledi rıhlet 995” vefatına tâ­rihtir. Vezîr-i A’zamlann Müftîleri ziyarete gelmesi, zamân-ı fetvâsında âdet olmuştur. Şehremini civârında bir mescidi vardır.

Çivi-Zâde Mehmed Efendi edîb ve müteşerri’ idi. Zuafâyı himaye ederdi. Kabri Ebû Eyyûbü’l-Ensârî civârında, pederlerinin medfeni ya­nındadır