DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI KÜTÜPHANESİ

Halil İbrahim AKBULUT
Kütüphane Şubesi Müdürü

İnsanın maddi ve manevî kalkınmasının özünde iyi bir eğitim; dolayısıyla öğretmen ve kitap vardır. Kitaplar sayesinde insan geçmişten geleceğe köprü kurar, hayatını düzenler. Hemen her kitap; bir nevi hayat laboratuvarı ve milletlerin seviye tesbit ölçüsüdür. Spor sahaları kadar laboratuvarlara, çocuk parkları kadar kütüphanelere değer vermeyen toplumları geleceği parlak olamaz; çünkü bilgisiz hiçbir yere varılamaz.
Her ülke için yetişmiş beyin gücü, bilek ve ayak gücünden çok daha önemli ve değerlidir. Medeni toplumların kitaba verdikleri değer, ekmeğe verdiği önemden az değildir. Kitap okumak bir ihtiyaçtır. Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi işte böyle bir ihtiyacın giderilmesi için kurulmuştur. Kütüphaneler haftası nedeniyle Başkanlık kütüphanesinin özelliklerini ve çalışmalarını şöyle özetlemek mümkündür:
Kütüphanemizin geçmişini, 1928 Bütçe kanununda bir adet "Kütüphane memuru" kadrosu verilişine kadar uzatmak mümkün. Uzmanlıktan sonra Müdürlük olması ve "Olgunlaştırma Dairesine bağlanması 1978 yılına rastlar. 1984 yılında yapılan bir düzenleme ile Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı’na bağlı "Kütüphane Şubesi Müdürlüğü" ismini almıştır.
Kuruluş amacı; Başkanlık Merkezinde bir yayın külliyatı meydana getirmek, bunları muhafaza etmek, araştırmacıların hizmetine sunmak, personelinin her türlü kitap ihtiyacını karşılamaya çalışmaktır. Kütüphanemiz bir ihtisas ve kurum kütüphanesi olmasına rağmen herkese açık olduğu için, özellikle eğitim devresinden hemen hergün ortalama
yüze yakın kimse gelip yararlanmaktadır.
Kütüphanede matbular başta olmak üzere elyazması eserlerle birlikte süreli ve resmi yayınlar da bulunmaktadır. Matbu eserler bağış, satınalma veya gümrüklerden intikal yoluyla temin edilmekte; Elyazmaları ise Başkanlığın 79 nolu genelgesi gereği daha ziyade Müftülüklerimizden gelmekte ve her birisi ayrı bir değer olan el-yazmalar birimimizin özel bir yerinde korunmaktadırlar. Bugün 5000’e yakın elyazmasının yanında, çoğu Arapça, Osmanlıca ve Türkçe olmak üzere 60.000 bine yakın matbu eserimiz mevcuttur.
Dini ve sosyal içerikli eserler, Ansiklopediler, Tük ve İslâm Tarihi, Edebiyat, Tasavvuf, İslâm Ahlâkı vb. gibi daha birçok konularda kaleme alınmış eserimiz vardır. Biraz önce de ifade edildiği üzere Kütüphanemizde, Cumhuriyet öncesinden günümüze kadar yayınlanan düstur, Resmi gazete ile birçok süreli yayın yer almaktadır.
Bugün, Başkanlık kütüphanesinin çalışması: a) Okuyucu hizmetleri, b) Fotokopi işleri, c) Personele ödünç verilen kitapların takip işi, d) Süreli yayınların kayıt ve takibi, e) Matbu eserlerin bugünkü tekniğe ve Kütüphane kurallanna uygun bir şekilde yeniden fişlerinin çıkarılması, daktilo edilmesi ve kortatekslerine yerliştirilmesi, f) Söz konusu fişlerin bilgisayara yüklenmesi, g) elyazmalarının disketlere alınması, h) Kütüphaneye yıl içinde gelen kitap kayıtlannın yapılıp fişlenmesi, ı) Eski kitapların onartılıp ciltlettirilmesi, gibi birkaç koldan devam etmektedir.
Ayrıca Başkanlık onayıyla kurulan komisyonlarla en az yılda bir kere bütün kitaplar sayımdan geçmekte; yıl içinde intikal eden kitapların fiyatlan tesbit edilip cetvelleri çıkarılmakta ve Sayıştaya gönderilmek üzere İdari ve Mali İşler Dairesine teslim edilmektedir. Lüzumsuz, ilmi ve hukuki değeri olmayan fersude olmuş kitaplar terkin edilmektedir.
Kütüphanemizde 1993 yılından itibaren "AACR II (Anglo American Catalocing Rules II.)" kataloglama kuralları ve Dewey onlu sınıflama sistemi (Dewey Decimal Classification) uygulanmaktadır. Yeni teknik sisteme göre Matbu kitapların fiş çıkarma işlemleri bittiğinde (ki bu yaklaşık 100.000 fişe ulaşacaktır.) Bir kitaba, bilgisayar yoluyla 5, toplu katalog aracılığı ile 3 noktadan kolayca ulaşma imkanı olacaktır.
Öte yandan yazma eserlerin disketlere kaydedilmesi devam etmekte, bununla eserin orjinaline el sürmeden fotokopilerinin okuyucuya sunulması amaçlanmaktadır.
Kütüphanemiz Pazar günü hariç haftanın 6 gününde hizmet vermekte, kapılarını okuyucularına açık tutmaktadır.
60 kişilik okuma salonuna sahip kütüphaneden herkesin gelip yararlanması mümkün olduğu gibi; Başkanlık personelinin imzalı senet karşılığı ödünç kitap alması da mümkündür. Ancak elyazması eserler ve nadir matbular ile ansiklopedilerin kütüphaneden çıkanlmalan mümkün değildir.
Bugün geniş okuma salonu, fotkopi makinesi, bilgisayar ve elyazmalarını disketlere alan cihazlarıyla, Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi, Türkiye’de bulunan birçok kütüphaneden mukayese edilmeyecek derecede iyidir ve daha da iyi olacaktır. Onun bu düzeye gelmesinde Türkiye Diyanet Vakfının ve daha önceki kütüphane Şube Müdürlerinin hayırla anılacak katkılan olmuştur. Burada emeği geçen herkese teşekkür etmeyi bir borç bilirim.