OSMANLI ŞEYHÜ’L-İSLÂMLARININ TERACİM-İ AHVÂLİ

“Şeyhülislam ve Müftil-Enâm”

— 40 —

Bursalıdır. İstanbul’da tahsîl-i kemâlât etmiştir. Mehmed Efendi ale’l-usûl devr-i Medâris ederek Sultan İbrahim Han zamanında Mekke Kadısı oldu (1054), o esnada Valide Sultan’m teşviki ile Kızlar Ağası Sünbül Ağa da Mısır’a nefyolunuyordu. Mehmed Efendi, Sünbül Ağa ile bir sefineye rakib oldu. Rodos adası önünde korsanların hücûmuna uğ­radı. Sefinede bulunanların kısm-ı a’zamı Venedikliler tarafından şehıd edildi. Mehmed Efendi bu felâketten kurtuldu. Fakat düşman elinde bir müddet esir kaldı. Esaretten halâs olduktan sonra (Esîrî) lakabını aldı. Beş sene mürûrunda Mısır Kadısı nasbedildi (1059), bilâhare Edime (1062) Kadılığına nail oldu. Sultan Mehmed-i Râbi’ devrinde ulemâ ara­sında zuhûr eden intizamsızlıklar esnasında Esîrî Mehmed Efendi de ce­zaya dûçâr oldu. Bir müddet hayâtını Menfâ’da geçirdi. Afvını müteakip İstanbul Kadılığına nail oldu (1065), müddetini ikmâl eyledikten sonra Köprülü’nün Sadâreti hengâmında Anadolu Kazaskerliği’ne (1068), bilâ­hare Şeyhülislâm Bolovî Mustafa Efendi’nin azli üzerine Makâm-ı Fetvâ’ya irtika etti (1069), Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’nın Sadâreti­ne kadar Makâm-ı Fetvâ’da kaldı. Fâzıl Ahmed Paşa zamanında, Köprülü’nün şiddeti hakkında söylediği sözler hoşa gitmedi. Esîrî Mehmed Efendi doğruyu söylemek yüzünden azledilerek Bursa’ya nefyolundu (1072), yirmi sene kadar ma’zûlen imrâr-ı hayât etti, nihayet Bursa’da irtihâl-i dâr-ı bekaa eyledi. Merkadi Bursa’da Pirinç Hanı civarındadır. “Virüb cânın Esîrî bend-i fânîden rehâ buldu” vefâtına târihtir. Müd­det-i fetvâsı Sultan Mehmed Hân-ı Râbi’ zamanında üç senedir.

________________________________________________________________

“Şeyhülislâm ve Müfti’l-Enâm”

— 41 —

ES-SEYYİD MEHMED EMİN EFENDİ

“Sun’î-Zâde”

Haleb Kadısı Kara Sunullâh Efendi’nin mahdûmudur. Müderrislik­ten tefeyyüz etmiştir. Mehmed Emin Efendi Edirne (1056), Bursa (1057), Haleb, Mısır ve İstanbul Kadılıklarında bulundu (1059). 1064’de Anadolu Kazaskerliği’ne, bir sene mürûrunda Rumeli payesine nail oldu. 1067’de Rumeli Kazaskeri tayin edildi. Bir sene sonra azledildi ise de 1071’de ikinci defa Rumeli Kazaskerliği’ne, 1072’de Esîrî Mehmed Efendi’nin azli üzerine Makâm-ı Meşîhat’e irtika etti. Sunîzâde Mehmed Emin Efen­di gayet hafifmeşreb, Meşihat makaamının vakarını muhafazaya gayr-i muktedir idi. Bir sene devam eden Meşîhatini müteâkib azledildi (1073), üç sene sonra da vefat etti (1076). Merkadi Üsküdar’da Hüdâyî Mahmûd Efendi Dergâhı civârındadır. Müddet-i fetvası Sultan Mehmed-i Râbi’ zamanında on bir ay kadardır.