KİTAPLIK

Fahr-i Kâinat
Efendimiz
A. Ragıp Akyavaş

Dr. Mehmet Nur AKDOĞAN
Din İşleri Yüksek Kurulu Uzman Yrd.

Hz. Peygamber’in (s.a.s.) hayatının, İslam toplumu için ifade ettiği anlam ve değerin yüceliği tartışılmaz bir gerçektir. Tarih boyunca pek çok müellif, onun (s.a.s.) hem insanlığa tanıtılması hem de yaşantısının doğru anlaşılmasını sağlamak amacıyla, eserler telif etmiştir. Bu gayeye matuf olmak üzere A. Ragıp Akyavaş da “Hz. Muhammed’in (s.a.s.) Hayatı” adlı eserini bu amaçla kaleme almıştır.
Akyavaş, ilk tahsilini Şam’da tamamladıktan sonra İstanbul ve Şam’daki çeşitli askerî okullarda eğitim görmüş, 1912 yılında mülazım (teğmen) rütbesiyle orduya katılmıştır. Osmanlı Devleti’nin son beş Sadrazam’ına yaverlik görevlerinde bulunmuş, aynı zamanda dönemin önemli hocalarından dinî ilimlere dair dersler almıştır.
Akyavaş; Türk ve İslam tarihi üzerine uzun yıllar araştırmalar yapmış, bu vesileyle de Orta Doğu’nun pek çok yerini gezmiş, Mekke, Medine ve Kudüs gibi İslam tarihi için önemli merkezlerde bulunmuştur.
A. Ragıp Akyavaş; Arapça, Türkçe ve Fransızca gibi farklı dillerde yazılmış kaynakları esas alarak hazırladığı eserini neşredemeden 1969 yılında vefat edince kitap, refikası tarafından bir yıl sonra “Hz. Muhammed’in Hayatı” adıyla tek cilt olarak neşredilmiştir. Ardından, Akyavaş’ın gazete yazıları ve Ankara Radyosu’nda “Dinî-Ahlaki Musahabeler” adlı programından derlenen sohbetlerinin ilave edilmesiyle eser iki cilt hâline getirilmiştir.
Eserin birinci cildinde, Hz. Peygamber’in çektiği zorluklar, mücadelesi, Mekke ve Medine dönemleri ele alınmıştır. Ayrıca aynı ciltte Kur’an-ı Kerim’in tarihi hakkında kıymetli bilgiler bulmak mümkündür. Kur’an’ın tanımı ile başlayan bu bölümde, vahiy, Kur’an’ın ezberlenmesi, Kur’an’ın yazımında kullanılan malzemeler, Kur’an’ın cemi, tertibi ve çoğaltılması konularına muhtasar bir biçimde yer verilmiştir. Birinci cildin son bölümü olan “İslamiyet İnsaniyettir” ana başlığı altında A. Ragıp Akyavaş’ın gazete yazılarına ve Ankara Radyosu’nda yaptığı dinî-ahlaki sohbetlerine yer verilmiştir. Bu sohbetlerde ferdî ve içtimai hayatta Müslümanın sahip olması gereken hususiyetler kısa ve özlü bir şekilde ifade edilmiştir.
Eserin birinci cildinin devamı niteliğinde olan ikinci ciltte inanç, ibadet ve ahlaka dair pek çok konu ele alınmıştır. Bu konular, okuyucuyu sıkmayacak ve okuyucunun kitapla bağını sıkı tutacak bir üslup ile muhtasar tarzda işlenmiştir. Ayrıca bu ciltte Hz. Ebu Bekir, Hz. Ömer, Hz. Ali gibi sahabenin önde gelen isimlerinin hayatlarından kesitler, menkıbeler, şahsiyetlerine dair bilgiler sunulmuştur.
İkinci cildin son bölümü “Okuyucu Mektupları”na ayrılmıştır. Bu mektuplar çoğunlukla dinî konularda bilgi edinmek isteyen okuyucular tarafından 1964-1969 yılları arasında Akyavaş’a yöneltilen sorular ve onun bu sorulara verdiği yanıtlardan ibarettir.
Eserin, Arapça ve Osmanlıca pek çok kelimeyi ihtiva etmesi yönüyle, yazıldığı dönemin dilsel özelliklerini yansıttığı söylenebilir. Eserde, çoğu zaman anlatılan konuyla ilgili şiirlerin nakledilmiş olması ve betimlemelere yer verilmesinin yanı sıra akıcı bir üslubun da hâkim olduğu gözlemlenmektedir.
Eser, 2014 yılında Türkiye Diyanet Vakfı tarafından “Fahr-i Kâinat Efendimiz” adıyla iki cilt hâlinde neşredilmiştir.
(A. Ragıp Akyavaş, Fahr-i Kâinat Efendimiz, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2014.)