Makale

Kaza Geliyorum Diyor!

Kaza Geliyorum Diyor!

Abdulbaki İŞCAN

Trafik kazaları ülkemizde, boyutları giderek büyüyen, kuruluşları, ferdi olarak insanları mantıklı çözümlerde bulunmaya zorlayan problemlerin başında gelmektedir. Birçok yönü ile gelişme ve ilerleme eğiliminde olan ülkemizde, nüfus artışına paralel olarak meydana gelen hızlı şehirleşme sonucu ortaya çıkan ulaşım problemleri ve araç sayısındaki hızlı artış, trafik ve kaza kavramlarını adeta özdeşleştirmiştir. Bu hali ile trafik kazaları gündemin ilk sırasına oturmuştur.
Trafik kazalarına neden olan unsurların başında içkili araç kullanımı, hatalı sollama gibi trafik kurallarının ihmali gelmektedir. Zaman zaman araçlardaki bir takım eksiklikler sonucu meydana gelen kazalar da her geçen gün hızla artmakta, bunun sonucunda da millet olarak adeta bir kabus yaşamaktayız.
Evet kaza geliyorum diyor. Trafik kazalarının sebeplerinin incelenmesinden elde edilen bilgilerden çıkan sonuç budur.
Ülkemizde sıkça görülen, büyük ölçüde can kaybına ve sakatlıklara neden olan trafik kazaları, sağlık yönüyle olduğu kadar ekonomik yönüyle de büyük zayiatlara neden olmaktadır.
Hergün Ortalama olarak 766 trafik kazasının meydana geldiği ülkemizde, günde 16 insanımız hayatını kaybetmekte, 313 vatandaşımız yaralanmakta, sakat kalmakta, milyonlarca liralık milli servet heba olmaktadır.
Türkiye’de her sene gündemdeki yerini pekiştirerek koruyan trafik kazalarının nedenleri, önlemleri ve çözüm yolları gibi sorulara ışık tutması açısından yararlı olacağı kanaatiyle Bilim ve Teknik, Şoför ve Trafik Dergilerinin çeşitli sayılarında yer alan konuyla ilgili makale ve bilgilerden faydalanarak hazırladığımız yazıyı ilginize sunuyoruz.

TRAFİK KAZALARINI
ÖNLEMEK İÇİN ALINMASI
GEREKLİ BAZI TEDBİRLER
* Son sistem cihazlarla donatılmış otomotiv muayene, test ve servis istasyonları ile sürücü muayene merkezleri kurulmalı ve araç kontrolleri otomotiv mühendisleri tarafından, sürücü kontrolleri de doktorlar tarafından yapılmalı.
* Kontrol istasyonlarına, sürücüler ve taşıtlar ile ilgili tüm bilgilerin anında alınabileceği bilgisayar agı ve sistemleri kurulmalı.
* Karayolları üzerinde radar agı ve uydu kontrol sistemi kurulmalı, araçlardan, yol kontrolü ile ilgili bilgi veren akıllı de- dektör takmaları istenmeli.
* Trafik akışını havadan kontrol edecek helikopterler ve gece dürbünleri alınmalı, kontroller trafik mühendisleri tarafından gece gündüz devamlı yapılmalı.
Önlenmesi insan eğitimine bağlı olan bu trafik terörü, umarız gerekli tedbirlerle gündemdeki yerini daha iç açıcı olaylara ve ko nulara bırakır.
* Kaza anında can kurtarmak için yol güzergahları üzerine acil yardım merkezleri konulmalı ve 24 saat görev yapacak gezici ilk yardım araçları temin edilmeli.
* Kaza anında acil yardım merkezleri ile gezici ilk yardım araçlarındaki telefonlara hızla ulaşabilmek için, yol güzergahları boyunca özel telefon sistemleri kurulmalı ve uyarıcı levhalar konmalı.
* Güzergahlar üzerinde dinlenme parkları ile dinlenme evleri planlanmalı.

TRAFİK KAZALARINI
ÖNLEME ÇALIŞMALARI
Kaza Öncesi Çalışmalar
Trafik kazalarında, kazaya sebebiyet veren unsurların başında % 95‘i aşkın bir oranla insan unsuru gelmektedir. Bu oran gözönüne alındığında görevli, sürücü, yaya ve yolcuların eğitilerek, insan unsurundan dolayı meydana gelen trafik kazalarının sayısını, can ve mal kaybını en aza indirmek, alınacak tedbirlerin başında gelir.
Kaza Ânındaki Çalışmalar
Trafik kazalarında araçlar, çarpışma öncesinde frenleme sistemi ve mekanizmalarını aktif hale getirmelerine rağmen, gerekli mesafe ve zaman içerisinde duramamakta, mesafeyle ters orantılı şiddetli çarpışmalar meydana gelmektedir. Bu yüzden yapılması gereken çalışmalardan biri de araçların gerekli zaman ve mesafe içerisinde durmalarını sağlayacak güvenli frenleme sistemleri üzerinde olmalıdır.
Kaza Sonrası Çalışmalar
Önceden meydana gelen trafik kazaları iyi incelenmeli, en ufak detaylar dahi gözden kaçırılmamalıdır. Araçlar imal edilirken çarpışma şiddetlerini düşürücü çalışmalar yapılmalıdır.

TRAFİK KAZALARINDA
İNSAN FAKTÖRÜ
Yaş
Trafik kazalarının meydana gelmesinde insan yaşı birinci derecede etkilidir. Küçük yaştaki sürücü ve yayalar tehlikeyi idrak edememektedirler. İleri yaşlardaki yayalar ise fiziksel yetersizlik nedeni ile çarpılmaya maruz kalmaktadırlar.
Cinsiyet
Yapılan incelemelerde ve görevlilerin yap-
tesbitlere göre bayan sürücüler, erkeklere göre daha ihtiyatlı ve kurallara daha bağlı bir şekilde araç kullanmaktadırlar.
Tahsil
Kişilerin eğitim düzeyleri yükseldikçe trafik hususunda da daha bilgili ve tedbirli olacakları açıktır. Yapılan araştırmalara göre asli kusurlu sürücülerde ortaokul mezunlarından itibaren, grafikte % 10 luk düşüş görülmektedir.
Ayrıca trafik kazasına karışan asli kusurlu sürücülerin % 41’nin daha önce trafik kazası yaptığı, % 59’unun da ilk defa trafik kazası yaptığı tesbit edilmiştir.

TRAFİKTE İNSAN EĞİTİMİ

Okul Öncesi ve ilkokul
Çağındakilerin Eğitimi
Ülkemiz nüfusunun %40’ını okul ve okul öncesi çocuklar oluşturmaktadır. Trafik kazaI arında ölenlerin 1/4’ünün d çocuklar olduğu göz’ önüne alındığında konunun önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Yolculuk anında, yaya halinde kişilerin nasıl davranmaları, neleri yapıp neleri yapmalarının gerektiği ve araçların sinyallerinin, trafik levhalarının anlamları öğretilmelidir.
Alınan bütün tedbirlere rağmen ülkemizde can almaya devam eden trafik kazaları, şu veya bu kuruluşların sorumluluğu olmaktan çıkmış, milli bir problem hâline gelmiştir. Ülkemizin ekonomik, sosyal ve kültürel yapısında büyük tahribatlar yapan trafik kazalarında can ve mal kaybını en aza indirme çalışmaları üç başlık altında toplanabilir.

Halk Eğitimi
Trafik kuralları sürekli olarak yazılı ve görüntülü yayınlar vasıtası ile halka öğretilmeli, kazalara karşı tedbirler hususunda halk devamlı olarak aydınlatılmalıdır.

Trafik Polisinin Eğitimi
Trafik polisi, halka karşı davranışlarından tutun da olaylara müdâhaleye kadar bir çok yönden eğitilmelidir.
İlk Yardım Eğitimi
Yapılan araştırmalar sonucu trafik kazalarında ölenlerin yaklaşık % 10’u olay yerinde, % 20’si ilk dört saat içerisinde, % 35 kadarının da olaydan sonraki 48 saat içinde hayatlarının kaybettiği ortaya çıkmıştır. Bu nedenle ilk yardım kuralları her yerde bilinçli olarak öğretilmelidir.
Sürücü Okulları Eğitimi
Sürücülerin yetişmelerinin sürücü okulları vasıtası ile gerçekleşmesi, ileri düzeydeki bütün ülkelerde uygulanan bir sistemdir. Bu Türkiye’miz için de son derece iyi bir gelişmedir. Sürücü okullarının niteliklerinin artırılması, trafik kazalarının önlenmesinde oldukça önemli bir faaliyettir.

YOLA ÇIKMADAN
Özellikle uzun yola çıkmadan önce dikkat edilmesi gereken hususlardan birisi de sürücülerin doktor tavsiyesi hariç ilaç almamalarıdır. Uzmanlar, zararsız görünen birçok ilacın "Baş dönmesi, uyku hali, kaslarda gevşeklik ve refleks kayıbı" gibi yan etkileri nedeni ile kazalara yol açabileceğine dikkat çekmektedirler.
Hemen her evde bulunan, fakat doktorların trafiğe çıkarken alınmasında büyük sakınca gördükleri ilaçların girdikleri gruplardan bazıları şunlar:
* Yan etkileri arasında uyuşukluk, kaslarda gevşeme, uyku hali, refleks kayıbı bulunan stres ve sinirlilik hallerinde kullanılan sakinleştiriciler.
* Dikkatsizliğe ve yoğun uyku haline neden olan uyku ilaçları.
* Görme bozukluğu, dikkat dağılımı ve uykuya sebebiyet veren, Alerjik bünyeye sahip insanların sık olarak kullandıkları Antialerjik ilaçlar.
* Uykusuzluk, bilinç kaybı ve uykuya neden olan ağrı kesiciler.
* Tansiyonun ani değişmesine paralel olarak baş dönmesi, uyuklama, dikkat dağılımı ve görme kaybı gibi yan etkileri bulunan ve tansiyon ilacı olarak kullanılan Antihipertan- sifler.
* Uyku verme gibi etkisi bulunan, burun akıntısı ve nezle önleyici olarak kullanılan An- tipribal ilaçlar.
* Uyuşukluk ve uyku meydana getiren, kodein içiren şuruplar.

TRAFİK KAZALARINDA
KUSUR PAYI
Ülkemizde meydana gelen trafik kazaları ile ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılan araştırmalarda kazaların oluşunda insan faktörünün % 98 ile birinci sırayı aldığı belirtiliyor. Araştırmada 1994 yılında şehir içinde meydana gelen 178 bin 601 kazanın % 89. 91’inin sürücü, % 8.73’ünün yaya, % 0.16’sının yolcu, % 0.98’inin araç, % 0.20’sinin de yol hatasından kaynaklandığı belirtiliyor.
90.1 Tinin sürücü % 7.81 ’inin yaya % 0.16’sının yolcu, % 1.65’inin araç, % 0.241 ünün ise yol faktörlerine bağlı olarak meydana geldiği açıklanıyor

ARAÇLARDA
BULUNDURULMASI GEREKLİ İLK YARDIM MALZEMELERİ
♦ 2 adet büyük sargı bezi
♦ 1 kutu Gaz Steril
♦ 3 adet 22 cc’lik Tendürdiyot
♦ 1 paket 70 gramlık Pamuk
♦ 1 şişe 100 cc’lik Oksijenli Su
♦ 1 adet 2 cmx5 m Plaster
♦ 10 adet Çengelli İğne
♦ 1 adet Küçük Makas
♦ 1 adet Esmak Bandı