Sağlık Konuları:

KALB İNFARKTÜSÜ - KALB KRİZİ

Prof. Dr. Sabih OKTAY

Halk tarafından kalp krizi, hekimlerce kalb infarktüsü adı ile anı­lan hastalık kalbi besleyen damarlardan birinin tıkanması sonucu mey­dana gelir.

Vücudumuzdaki her organ, her bölüm, canlılığım muhafaza edebil­mek için damarlar yolu ile yeter miktarda kan almalıdır. Bir organa ve­ya bunun bir bölümüne kan vermekle görevli bir damar hastalanarak tı­kanacak olursa bu organ veya bunun belli bir bölümü kansız kalır; bu yüzden beslenemez; beslenmeyince de canlılığım kaybeder; birkaç gün içinde bozulur; harabolur; nihayet ölür. Bu ölen bölümün yerinde, kana pek ihtiyacı olmayan nasır gibi bir doku meydana gelir. Bu yeni doku es­ki canlı dokunun yerini almış olmakla beraber onun görevini başarabile­cek nitelikte değildir; sadece ölen bir dokunun bıraktığı boşluğu doldurmuştur; o kadar.

Kalbte de iş böyledir. Kalb, bütün ömür boyunca bir su pompası gi­bi durmadan çalışan bir organdır. Kan onun sayesinde bütün vücut için­de dolanmaktadır. Bu ağır işi başarabilmek için kalbin kasılan etlerinin bolca kan alması gerekir. Kan, kalb etlerine, çok muhtaç olduğu besi maddelerini ve oksijeni getirir. Kalb de bunları sarfederek durmadan ka­sılmak ve kendisine gelen kanı pompalamak imkânım bulur. Kalbi besle­yici damarlardan birinin tıkanması halinde kalbin belli bir bölümü kan­sız kalır ve bir kaç gün içinde bozularak ölür. İşte kalb infarktüsü da­marı tıkanan bir kalb bölümünün ölüşüne verilen addır.

Kalb infarktüsü çok tehlikeli bir hastalıktır. Bu hastalığa yakalanan­ların dörtte bir kadarının ilk bir kaç hafta içinde öldükleri tesbit edilmiş­tir. Yapılan bütün yeni tedavilere rağmen bu miktarı % 10-15 in altına indirmek mümkün olmamıştır. Hastalık kendisini şiddetli bir göğüs ağrı­sı ve halsizlikle gösterir. Ağrı, boyuna, omuzlara, kollara sırta doğru vu­rur. Hastalar çok halsiz, bitkin hale gelirler. Böyle bir durum karşısın­da hemen bir hekime haber verilmelidir. Hekim hastanın ağrısını dindi­recek bir iğne yapar ve hemen rahat bir yatağa yatırılarak hareketsiz kalmasını tavsiye eder; bitkinlik hali ile mücadele için başka iğnelere başvurur. Ağrılı devre bazan bir iki gün sürer. Bundan sonra da hastaların 1-2 ay kadar yatakta kalmaları gerekir. Kalpteki ölen bölümün tamir edilip bunun yerini sağlam bir nasır dokusunun alması için böyle bir is­tirahat süresinin geçmesine ihtiyaç vardır. Bu esnada hastaların yumu­şak başlı olmaları, hekimin sözünden dışarı çıkmamaları gerekir. Ancak bu suretle ölüm ihtimali azalır.

Kalb infarktüsünün başlıca sebebi, damar sertliğidir. Ancak sertle­şerek bozulan damarlar, günün birinde tıkanırlar. O halde kalb infarktüsüne yakalanmamak için damar sertliğinden korunmak lâzımdır. Damar sertliği irsiyet (Soyaçekim) ile çok ilgilidir. İrsiyete karşı koymak insa­nın elinde değildir. Bununla beraber damar sertliğinden korunmak için insanların yapacakları pek çok şeyler de vardır. Bunları şu suretle özet­lemek mümkündür.

1 — Fazla yemek yiyerek şişmanlamaktan kaçınmalıdır. Çünkü şiş­manların kalb krizine yakalanmaları ihtimali zayıflarınkinden çoktur.

2 — Et yağı, süt yağı gibi hayvani yağlar az yenmeli (vita, sana gi­bi yağlar da bu bakımdan diğer hayvanı yağlardan farksızdırlar); soya yağı, mısır yağı, ayçiçeği yağı, pamuk yağı gibi sıvı halindeki bitkisel yağlar tercih edilmelidir. Şişmanlığa sebep olduklarından bütün yağların, gençlik çağları geçtikten sonra, az yenmesi uygundur.

3 — Sigara içilmemeli veya çok azaltılmalıdır.

4 — Devamlı olarak sinirlenmekten, üzülmekten, öfkelenmekten günün bütün saatlerini ve gecenin bir kısmını yorucu çalışmalarla geçir­mekten sakınmalıdır. Çalışma saatleri dışında çalışmayı bırakmak, tatil zamanlarında iyice eğlenmek ve dinlenmekte gereklidir.

5 — Yürümek çok faydalıdır. Yürümek için hiçbir fırsatı kaçırma­malıdır. Bu bakımdan otomobillerin İnsanları hareketsizliğe sevk etmek suretiyle çok zararlı oldukları gösterilmiştir. Buna karşılık bisiklet çok faydalı bir taşıt aracıdır.

6 — Şeker hastalığı olanlar perhizlerini bozmamalı, arada bir kan şekerlerini kontrol ettirmelidirler. Çünkü kontrolsüz giden şeker hastalığı damar sertliğine müsait bir ortam yaratır.

7 — Kalb infarktüsüne en çok yakalananların şişman, çok yiyen ve sigara içen, çok çalışan ve devamlı olarak ruhî gerginlik içinde bulunan, 40 yaşının üzerindeki erkekler olduğu anlaşılmıştır. Bu gibilerin bir heki­me başvurarak kendilerini kontrol ettirmeleri ve yaşayış tarzlarım de­ğiştirilmeleri tavsiyeye değer.